معرفی گیاه فیکوس لیراتا

فیکوس لیراتا یا فیکوس برگ ویلونی با نام علمی Ficus lyrata از خانواده Moraceae (انجیر) و بومی غرب آفریقاست. این گیاه همیشه سبز با برگ‌های براق به شکل پنج ضلعی یا شبیه به یک ویلون و چرم مانند با حاشیه مواج که دارد، منظره خاص و منحصر به فردی از خود نمایان می‌کند. رنگ برگ‌ها سبز تیره با رگبرگ روشن هستند. اندازه برگ‌ها ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متر بوده و جنبه تزئینی آن زیاد است.

اندازه برگ‌ها و طرز قرار گرفتن آن‌ها بر روی ساقه به این گیاه علیرغم جثه نسبتا بزرگش شکل دلپذیری می‌دهد. لیراتا در محل اصلی خود درخت بزرگی است که ارتفاع آن به 12 متر هم می‌رسد ولی در آپارتمان ارتفاع آن تا ۲ متر یا بیشتر نیست. دراین مقاله به معرفی گیاه فیکوس لیراتا می‌پردازیم. همراه ما باشید.

گیاه فیکوس لیراتا

این درخت زینتی مخصوص مناطق نیمه گرمسیری و گرمسیری است و می‌توان آن را در گلدان نیز نگهداری کرد ولی در صورت کاشت در زمین از رشد به مراتب سریع‌تری برخوردار می‌باشد. برگ‌های گل فیکوس لیراتا علاوه بر تصفیه کردن و کاهش گرد و غبار هوا، رطوبت محیط را هم کنترل می‌کند.
همین موضوع باعث شده تا این گیاه باعث کاهش ابتلا به بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی، گلودرد و عطسه شود. فیکوس لیراتا تا حدودی سمی است و خورده شدن برگ‌های این گیاه (فرقی نمی‌کند توسط سگ، گربه و یا کودک) می‌تواند باعث بروز عوارض شود.

انواع درختچه ها 

برای مشاهده موارد بیشتر، کلیک کنید. 🙂

جهت پرسش در رابطه با مشکل گیاهتان و اطلاع از راه‌های درمان آن، اینجا کلیک کنید و با کارشناس متخصص گل و گیاه ارتباط برقرار کنید.

شرایط نگهداری فیکوس لیراتا

در ادامه شرایط نگهداری فیکوس لیراتا را بررسی می‌کنیم، اما قبل از آن، اگر قصد خرید گیاه آپارتمانی از کافه گلدون را دارید، به آسانی می‌توانید به صفحه مربوط هر گیاه مراجعه کرده و در زیر آن در مورد مشخصصات هر گیاه و شرایط نگهداری آن مطالعه بفرمایید. این اطلاعات با راهنمایی گیاهپزشک ما نوشته شده‌اند و به شما در تصمیم‌گیری پیش از خرید هر گیاه کمک می‌کنند تا با آگاهی بیشتر و خیال آسوده، گلدان موردنظرتان را خریداری نمایید. پس از خرید نیز بروشوری برایتان ارسال خواهد که شناسنامه گیاهتان روی آن درج شده است. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه نگهداری نیز با استفاده از qr کد روی بروشور به صفحه مقاله مرتبط با گیاه هدایت می‌شوید.

۱. آبیاری

نحوه آبدهی فیکوس لیراتا به این شکل است که خاک گلدان همواره مرطوب باشد. زیرا به علت داشتن برگ‌های بزرگ و پهن میزان تبخیر آب زیادی دارد و بخاطر همین موضوع باید گیاه را بیشتر آبیاری کرد. پس هر زمان دیدید خاک تا عمق 2 الی 3 سانتی متری خشک شده آب بدهید. البته آبیاری زیاد باعث ریزش برگ‌ها می‌شود.
اگر به گل فیکوس لیراتا زیاد‌تر از حد آب بدهید برگ‌هایش زرد و شروع به ریزش می‌کنند. بعد از آبیاری، آب اضافی باید کاملا از گلدان خارج شود و خاک گلدان غرق در آب نماند. وقتی که آب اضافی در زیرگلدانی جمع شد، آن را خالی کنید. اگر به این گیاه کم هم آب بدهید برگ‌های جدید قهوه‌ای می‌شوند و می‌ریزند.

بیشتر بخوانید: 5 دلیل زرد شدن برگ‌های فیکوس لیراتا

۲. نور

نیاز به نور خوب و غیرمستقیم دارد، اما اصلا نباید آفتاب مستقیم به این گیاه بتابد، چرا که برگ‌ها شروع به سوختن می‌کنند. نزدیکی به پنجره جنوبی بهترین نور را برای این گیاه فراهم می‌کند. هر هفته یکبار هم گلدان را بچرخانید تا گیاهتان سایه رشد نشود. اگر مقدار نور کافی باشد گیاه سریع تر رشد می‌کند.
هفته‌ای یک بار پشت و روی برگ‌های آن را با دستمال مرطوب و نرم به آرامی تمیز کنید تا گرد و غبار روی برگ‌های آن ننشیند و جذب نور تا حد ممکن زیاد شود. در نگهداری درختچه‌های آپارتمانی نظیر فیکوس لیراتا، این نکته‌ مهمی است چون برگ‌های بزرگ گیاه گرد و غبار را به راحتی به خودش جذب می‌کند. نور کم باعث ریزش برگ‌های سبز می‌شود و گیاهی کچل خواهید داشت.

۳. رطوبت

به خاطر بزرگ بودن برگ‌ها و سطح تبخیر بالا به رطوبت بالایی احتیاج دارد. زیرا این گیاه بومی مناطق گرم و مرطوب است و در طول تکامل خود به هوای شرجی عادت کرده‌ است. همچنین گیاه فیکوس لیراتا نیاز به غبار پاشی روزانه دارد. ترجیحا روزی ۲ بار یکبار صبح و یکبار هم شب با آب بدون املاح مثل آب جوشیده سرد شده غبار پاشی کنید.
در نگهداری فیکوس خانگی حتما به این موضوع دقت کنید که برای بیشتر کردن مقدار رطوبت هوای آن می‌توانید گلدان‌های دیگر را هم کنارش بگذارید. چون گیاهان در کنار هم می‌توانند رطوبت هوای اطرافشان را زیاد کنند. با روش آب و سنگریزه در زیر گلدانی طوری که با گلدان در تماس نباشد، نیز می‌توان رطوبت پایداری برای آن ایجاد کرد.

۴. خاک

خاک مناسب فیکوس لیراتا باید با زهکش خوب و دارای مواد آلی فراوان باشد. ترکیب نصف پیت ماس + نصف پرلیت دانه درشت ترکیب مناسبی است. از خاک کاکتوس یا خاک رس باغچه به هیچ عنوان استفاده نکنید. همچنین ترکیب پیت ماس + پرلیت + کوکوپیت + تکه های شن درشت نیز می‌تواند ترکیب فوق العاد‌ه‌ای برای این گیاه زیبا باشد.

۵. کود

گل آپارتمانی فیکوس لیراتا به کودهای قوی نیازی ندارد. اما بهتر است در زمان رشد آن (بهار تا پاییز)، ماهی یکبار کمی کود مایع رقیق شده مانند کود سه بیست به آن اضافه کنید. البته زیاده‌روی در کوددهی باعث سوختگی برگ‌ها خواهدشد پس حتما پس از خرید کود برای فیکوس لیراتا، در میزان استفاده آن، دقت کافی را داشته‌ باشید.

بیشتر بخوانید: چرا گیاه فیکوس رشد نمی‌کند؟

انواع سم

اتمام موجودی

برای مشاهده موارد بیشتر، کلیک کنید. 🙂

۶. دما

دمای متوسط اتاق یعنی ۱۶ تا ۲۵ درجه برای آن مناسب است. این گل آپارتمانی ساق بلند به هوایی با دمای ثابت نیازمند است و به نوسانات دمایی حساس می‌باشد. یعنی اگر مثلا از سمت چپ درب باز شود و باد سردی به داخل بوزد برگ‌های سمت چپ خواهد ریخت. دمای پایین باعث ریزش برگ‌ها خواهد شد به هیچ‌وجه در معرض باد و وسایل گرمایشی و سرمایشی قرار ندهید.

تکثیر فیکوس لیراتا

فیکوس لیراتا را میتوان به سه روش مختلف تکثیر نمود:
روش قلمه ساقه، خوابانیدن هوایی و تکثیر برگ.

? روش قلمه ساقه

زمان مناسب برای گرفتن قلمه اوایل بهار می‌باشد.
برای این کار از انتهای ساقه قلمه‌هایی به طول ۱۰-۱۵ سانت که حداقل دارای یک برگ و سه بند باشد را از گیاه مادری جدا می‌کنید.
برش درست از زیر بند سوم یا آخر باشد.
برگ‌های تحتانی قلمه را قطع کنید و ۲ برگ روی قلمه بماند.
سپس سطح آن دو برگ را نیز با چاقو ببرید و کوچک کنید.
قلمه را به مدت ۲۴ ساعت در سایه قرار دهید تاشیره آن خارج شود.
برای موفقیت بیشتر از هورمون ریشه‌زایی هم می‌توانید استفاده‌کنید.
سپس قلمه‌ها را در ماسه شسته شده بکارید.
اطراف قلمه را با فشار انگشت محکم کنید.
توجه داشته‌باشید که حرارت ۲۵ درجه را برای قلمه فراهم کنید و بعد از ۱-۲ ماه مشاهده می‌کنید که قلمه‌ها ریشه‌دار شده.
حالا می‌توانید به گلدان جدید با خاک مناسب گفته‌شده منتقل کنید.

? روش خوابانیدن هوایی 

اوایل بهار یا پاییز از این روش میتوان استفاده کرد.
برای اینکار شاخه‌هایی با قطر حدود 8 تا 20 میلی‌متر (حدودا قطر یک خودکار) را که جوان و قوی هستند انتخاب کرده.
سپس ما بین دو بند شاخه برشی سطحی به طول حدود 2 سانتی‌متر از پایین به بالا ایجاد کنید.
در صورت وجود برگ در نزدیکی محل برش ساقه، برگ را حذف کنید تا فضا برای کار کردن فراهم باشد.
این برش باید در داخل پوست ساقه شکاف ایجاد کند.
بهتر است پابین لایه پوست و چوب گیاه مانعی مثل یک تکه چوب نازک مثل چوب کبریت قرار داده‌شود.
در صورتی که هورمون ریشه زایی در اختیار دارید محل برش را به آن آغشته نمایید تا بهتر و سریع‌تر ریشه دهد.
سپس محل برش داده‌شده را با خزه مرطوب و سپس پلاستیک بپوشانید.
نکته مهم اینکه خزه را از قبل درون ظرف آب گذاشته تا خوب مرطوب شده باشد و قبل از گذاشتن روی ساقه گیاه کمی آن را فشار دهید تا آب اضافی در خزه خارج شود.
قسمت پایین و بالای پلاستیک را با تکه ای نخ دور شاخه ببندید.
هر روز محل را با اسپری آب مرطوب کنید.
می‌توانید بالای پلاستیک را باز کرده و آب بر روی آن اسپری کنید یا از طریق یک سرنگ کوچک آب را به زیر پلاستیک تزریق کنید.
بعد از حدود یک تا دو ماه محل برش داده شده ریشه دار می‌شود و شما می‌توانید شاخه را از قسمت زیرین ریشه قطع کنید و درگلدان جدید بکارید.

? روش قلمه برگ

شما برای این کار ابتدا برگ‌های نسبتا جوان را انتخاب کنید.
و از انتها آن‌ها را از گیاه جدا کرده و داخل خاک و یا آب قرار دهید تا ریشه دار شوند.
سپس به گلدانی با خاک مناسب منتقل کنید.

هرس کردن

هرس کردن و بریدن برگ‌ها باعث می‌شود رشد گیاه بهبود پیدا کند.
هر از گاهی برگ‌های آسیب‌دیده و خراب گیاه را با قیچی جدا کنید تا گیاه انرژی خودش را صرف رشد بیش‌تر و غذارسانی به برگ‌های سالم کند.
اگر شاخه‌های فرعی گیاه هم جلوی رفت و آمد را گرفته یا فضای محل زندگی‌تان را بیش از حد شلوغ کرده‌است، می‌توانید آن را قیچی کنید.
دقت کنید که شاخه‌ فرعی را از جایی برش بزنید که حداقل ۳ سانتی‌متر با شاخه‌ اصلی فاصله داشته‌باشد تا آسیبی به شاخه‌ی اصلی گیاه نرسد.

مشکلات فیکوس لیراتا

جهت پرسش در رابطه با مشکل گیاهتان و اطلاع از راه‌های درمان آن، اینجا کلیک کنید و با کارشناس متخصص گل و گیاه ارتباط برقرار کنید.

برگ‌ها زرد و سطح زیرین آن‌ها تار عنکبوتی است:

عامل آن کنه است.
کنه به خاطر هوای خشک محیط حمله می‌کند.
پیشگیری از آن غبارپاشی برگ‌ها به طور روزانه می‌باشد و یا با سموم کنه کش سم پاشی کنید.

ظاهر شدن توده های پنبه ای سفید رنگ روی گیاه:

عامل آن حشره شپشک آرد آلود است.
برگ‌ها در نهایت زرد و ریزش می‌یابند.
در صورت کم بودن تعداد آفت می‌توان با کمک  تکه‌ای پنبه که آغشته به مایع صابون یا کمی الکل است، آفات را از روی گیاه برداشت.
اما اگر تعداد آنان زیاد است می‌توان از سموم حشره کش سیستمیک استفاده کرد.

نقاط سوخته روی برگ :

میتواند ناشی از قارچ در شرایط هوای گرم و و تهویه ناقص باشد و یا غبار پاشی در آفتاب.
و یا از شکستگی فیزیکی برگها باشد، طوریکه شیره گیاه در صورت شکستگی برگ و در معرض هوا قرار گرفتن حالت سوختگی روی برگ‌ها ایجاد کند.

قهوه ای شدن تدریجی و ریزش برگها:

به طور عمده پنج دلیل اصلی برای قهوه‌ای شدن برگ‌های لیراتا وجود دارد:

آبیاری

اگر گیاه به مقدار کم آب دریافت کند، برگ‌های جوان آن قهوه‌ای شده و دچار ریزش خواهند شد.
از طرف دیگر، اگر گیاه بیش از حد آبیاری شود، یا خاک آن کاملا غرقاب شود، آسیب بلافاصله متوجه بخش‌های پایینی آن شده و برگ‌های قدیمی‌تر قهوه‌ای می‌شوند.
این برگ‌ها نیز در نهایت می‌ریزند.
بین هر بار آبیاری اجازه دهید خاک کاملا خشک شود.
سپس گیاه را آنقدر آبیاری کنید تا مقدار اضافی از زیر گلدان خارج شود.

دستگاه‌های سرمایشی و تهویه کننده هوا

این فیکوس نیز مانند سایر گیاهان گرمسیری عاشق هوای مرطوب است.
چون در طبیعت اصلی آن چنین بوده‌است.
هنگامی که بادهای خشک و سرد از دستگاه‌های سرمایشی یا پنجره‌ای باز به آن می‌رسد، ممکن است برگ‌هایی که در معرض این بادها هستند خشک شده و بیفتند.
رادیاتورها یا دستگاه‌های تهویه کننده هوا نیز می‌توانند به گیاه آسیب بزنند.
پس فیکوس را در مجاورت آن‌ها قرار ندهید.

خاک و ریشه‌ها

ریشه پیچ خورده و متراکم و مقادیر بالای نیتروژن در خاک می‌تواند سبب قهوه‌ای شدن برگ‌ها و ریزش آن‌ها شود.
ریشه‌های بیش از حد متراکم و فشرده نمی‌توانند به مقدار کافی از آب یا عناصر ضروری استفاده کنند.
حضور بیشتر از حد نیتروژن در کودها، برگ را از درون می‌سوزاند که به قهوه‌ای شدن آن منجر می‌شود.
اگر ریشه به حفرات زهکشی زیر گلدان رسید، باید گیاه را به گلدانی بزرگتر منتقل کنید.
هنگام تعویض گلدان، بخش‌هایی از ریشه را که دور توپ اصلی گره خورده‌اند ببرید.
از کودهایی با مقادیر پایین نیتروژن استفاده کنید و در زمستان به فیکوس کود ندهید.

آفات و حشرات

آفاتی که از برگ‌ها تغذیه می‌کنند، سبب زرد، قهوه‌ای و در نهایت ریزش برگ‌ها شود.
این اتفاق معمولا برای گیاهانی اتفاق می‌افتد که برای مدتی در خارج از خانه قرار گرفته‌اند.
قبل از آوردن فیکوس به خانه، آن را به خوبی بررسی و بازبینی کنید.
به همین منظور بهتر است از روش‌های پیشگیری کمک بگیرید.
یک قاشق مربا خوری مایع ظرفشویی را در یک لیتر آب حل کرده و یک دستمال نرم را به آن آغشته کنید.
با این دستمال تمام سطح برگ‌ها را به خوبی تمیز کنید، سپس گیاه را به حمام برده و با آب ولرم آن را آبکشی کنید.
بدین شکل تمام آفات و حشرات آن از بین میروند.

بیماری‌ها

فاسد شدن ریشه در نتیجه‌ی آبیاری بیش از حد گیاه ایجاد می‌شود.
اولین نشانه این مشکل، ظاهر شدن نقاطی قهوه‌ای رنگ در لبه برگ‌ها است.
اگر فاسد شدن و پوسیدگی ریشه در مراحل اولیه تشخیص داده نشود، احتمال نجات دادن گیاه بسیار کاهش خواهد یافت.
لکه‌های باکتریایی برگ‌ها، هم می‌توانند از دیگر دلایل ظاهر شدن لکه‌های قهوه‌ای رنگ باشند.
اما اگر تمام سطح برگ‌ها قهوه‌ای شده و ریزش آغاز شد، متاسفانه باید گیاهی جدید را جایگزین این گیاه کنید.

برگهای جدید سوخته اند:

به خاطر کمی آب و خشکی محیط می‌باشد.

لکه های سبز کم رنگ روی برگ :

این لکه ها که که به مرور قهوه‌ای می‌شوند در اثر قارچ بوجود می‌آیند.
با قارچکش مناسب سم پاشی کنید. تا بهبود علائم، برگ‌ها را غبار پاشی نکنید.

برگها ناگهان ریزش میکند:

به خاطر نوسانات دمایی ناگهانی ناشی از شرایط محیط مثل نوسان دما، خشکی هوا و نور می‌باشد.

نوک برگها خشک شده است:

خشک شدن برگ‌های فیکوس آفریقایی، از لبه و نوک برگ‌ها آغاز می‌شود.
خشک شدن در این گیاه با پدیدار شدن لکه‌های قهوه‌ای رنگ در این نواحی همراه است.
به علاوه ممکن است برگ‌ها لوله شوند و شکل اصلی خود را نیز از دست بدهند.
اصلی‌ترین دلیل خشک شدن فیکوس، آبیاری کم و خشکی هواست.
اگر گیاه شما در محیطی خیلی خشک یا در نزدیکی دستگاه گرمایشی – سرمایشی است، آن را مکانی دیگر با دمایی متعادل منتقل کنید.
هر دو سه روز یکبار گیاه را با یک اسپری آب مرطوب کنید و یا از دستگاه‌ مرطوب کننده هوا استفاده کنید.
ابتدا باید بخش‌های قهوه‌ای رنگ برگ را با یک قیچی تیز ببرید.
اگر برگی کاملا قهوه‌ای بود، آن را از گیاه جدا کنید.
مهم‌ترین اقدام برای درمان، آبیاری کافی گیاه است.
در این شرایط باید حسابی گیاه را آبیاری کنید، این کار را تا زمان خارج شدن آب اضافی از زیر گلدان ادامه دهید.
اجازه دهید گیاه کمی استراحت کند.
حتما زیر گلدانی را از آب اضافی خالی کنید.

زردی و ریزش برگهای پایینی:

اگر به فیکوس لیراتا زیاد‌تر از حد آب بدهید برگ‌هایش زرد و شروع به ریزش می‌کنند.
آبیاری را کمتر کنید و زهکش گلدان را چک کنید.

ریزش برگهای سبز:

نور کم باعث ریزش برگ‌های سبز می‌شود و گیاهی کچل خواهد‌شد.
نور را بیشتر کنید.

لکه باکتریایی برگ:

لکه‌های قهوه‌ای سوخته روی برگ‌ها و حاشیه آن‌ها بوجود می‌آید.
معمولا اطراف لکه‌ها هاله زرد رنگ نیز بوجود می‌آید.
عدم آبپاشی روی گیاه و کاهش آبیاری و تمیز کردن سطح برگ‌ها در جلوگیری از این بیاری موثر است.
در صورت نیاز باید از سموم مناسب استفاده کرد.

سوختگی برگها با نقاط ریز قهوای قرمز:

زیادروی در کود دهی باعث سوختگی برگ‌ها خواهد شد.
پس حتما در میزان استفاده شده دقت کافی را داشته‌باشید.

جهت پرسش در رابطه با مشکل گیاهتان و اطلاع از راه‌های درمان آن، اینجا کلیک کنید و با کارشناس متخصص گل و گیاه ارتباط برقرار کنید.
ممنون از شما که مثل همیشه همراه ما بودید.
امیدواریم مطالب فوق براتون مفید بوده‌باشه و به شما درنگهداری گیاه فیکوس لیراتا کمک کرده باشه
تا مقاله بعدی، خدانگهدار.

جهت بازدید از صفحه کافه گلدون در اینستاگرام، کلیک کنید. 🙂