کاج جزئی از درختان برگ سوزنی شکل و مخروط داری است.
که اکثرا بومی کشورهای نیمکره شمالی استو متعلق به خانواده کاجیان (Pinaceae) و سرده Pinus میباشد.
و تقریبا بیش از 126 گونه از آن در سراسر دنیا یافت میشود.
گونههای مختلف درخت کاج در محیط زیستهای مختلف رشد میکنند.
از مناطق سرد و خشن در آمریکای شمالی گرفته تا جنگلهای بارانی و بیابانهای شنی داغ.
از این درختان برای تولید چوب زیاد استفاده میکنند.
چون رشد سریعی دارند و خیلی زود ارتفاع آنها زیاد میشود.
و با اینکه اکثر آنها چوب نرمی دارند ولی برخی گونهها چوبهای بسیار سفتی دارند که در ساخت و ساز استفاده میگردند.
از درختان کاج به شکل بوته باری محوطه سازی، درخت کریسمس یا درختان بلند برای جلوگیری از سرعت گرفتن سیل و ورود گرد و خاک نیز استفاده میشود چرا که ارتفاع بعضی آنها به 45 متر هم میرسد.
انواع درختچه و گیاهان گران قیمت
معرفی انواع گونه های گیاهان کاج
در این بخش به معرفی انواع گونههای درخت کاج میپردازیم و مهمترین مشخصات و ویژگیهای آنها را ذکر خواهیم کرد:
کاج مدیترانه ای (Aleppo Pine)
به این درخت، کاج اورشلیم (Jerusalem pine) هم گفته میشود و نام علمی آن Pinus halepensis میباشد.
یکی از گونههای به شدت مقاوم در برابر خشکی است و برای مناطق گرمسیریبسیار ارزشمند است.
برگهای سوزنی آن سبز زرد مایل به سبز میباشد و در برخی نقاط دنیا به عنوان گونهای مهاجم شناخته میشود.
چون در مناطقی که بخاطر آتش سوزی از بین رفتهاند به خوبی رشد میکند.
درختی بزرگ با شکل مخروطی تاج باز بوده و در محیط بزرگ به خوبی رشد خواهد کرد.
مشخصه بارز آن وجود 2 و گاهی اوقات 3 برگ سوزنی در هر دسته است.
درخت کاج مدیترانه ای
کاج اتریشی (Austrian Pine)
نام علمی آن Pinus nigra بوده و به کاج سیاه اروپایی نیز شهرت دارد.
از سایز متوسط تا بزرگ رشد کرده و هنگامی که به بلوغ کامل میرسد، از شکل هرمی به گرد تبدیل میشود.
از این گونه برای پوشاندن محیط یا حتی برای استتار نیز استفاده میگردد و مشکل آن این است که آفات و بیماریهای آن زیاد میباشد.
در هر دسته هم دو برگ سوزنی متراکم وجود دارد.
ارتفاع آن به 12 تا 30 متر میرسد. این درخت بومی جنوب اروپا، شمال آفریقا، قبرس و ترکیه است.
کاج اتریشی
کاج زبره (Bristlecone Pine)
نام علمی آن Pinus aristate میباشد و رشد آهستهای دارد، عمر آن بسیار طولانی است.
و بومی کوهستانهای صخرهای جنوبی نواحی آمریکای شمالی، آریزونا، کلرادو و نیومکزیکو است که برای منظره و فضای سبز بسیار مناسب میباشد.
نمونههای کوتاه آن به عنوان بوته استفاده میشوند یا در حد درخت کوچک رشد میدهند.
در برخی مناطق به آن کاج هیکوری (Hickory Pine) هم میگویند.
مشخصه آن وجود 5 برگ سوزنی در هر دسته است و یکی از قدیمیترین گیاهان زنده کره زمین با بیش از 400 سال عمر است.
کاج زبره
کاج جزایر قناری (Canary Island Pine)
نام علمی آن Pinus canariensis میباشد که ارتفاع بسیار بلندی (15 تا 24 متر) دارد.
و با نزدیک شدن به بلوغ رشد خود شبیه به سایبان چتر مانند میشود.
گونه بسیار مقاوم، پایدار و بادوام در مقابل اکثر خاکها بوده ولی سرما را تحمل نمیکند.
معمولا این گونه را برای زیباسازی منظره نمیکارند بلکه هدف از کشت این درخت چوب معطر و خوش بوی آن است.
مشخصه آن وجود سه برگ سوزنی در هر دسته است.
به دلیل اینکه بومی جزایر قناری (اسپانیا) میباشد به این اسم معروف شده است.
کاج جزایر قناری
کاج کاشفی (Chir Pine)
نام علمی آن Pinus roxburghii میباشد.
که این درخت بزرگ (18 تا 54 متر ارتفاع) بومی نواحی هیمالیایی قاره آسیا – افغانستان، بوتان، چین، هند، میانمار و نپال میباشد.
برای پرورش جنگل در آسیا بسیار مهم است با اینکه در مقایسه با سایر درختان کاج، چوب آن کیفیت جالبی ندارد.
معمولا از آن برای پوشش منظره و طبیعت هم استفاده نمیشود.
و بیشتر از چوب آن در صنایع ساخت و ساز و ساخت مبلمان استفاده میگردد.
مشخصه آن وجود سه برگ سوزنی در هر دسته میباشد.
کاج کاشفی
کاج کولتر (Coulter Pine)
نام علمی آن Pinus coulteri است.
درختی بزرگ (12 تا 30 متر ارتفاع) با تاج نامنظم و مخروطهای بسیار بزرگ و سنگین است که اسامی زیادی به آن دادهاند.
مثل: مخروطی بزرگ، اسلش (Slash)، زمینی و مهرهای.
این درخت بومی کوهستانهای ساحلی کالیفرنیا و شبه جزیره باخا در غرب مکزیک میباشد.
در تمامی انواع خاک از جمله رسی سنگین قادر به رشد میباشد، اما ارتفاعات متوسط با خاک سنگلاخی را ترجیح میدهد.
معمولا به عنوان درخت زینتی در پارکها و باغهای بزرگ میکارند و به جز هیزم هیچ کاربرد تجاری دیگری ندارد.
مشخصه آن وجود سه برگ سوزنی در هر دسته است.
کاج کولتر
کاج سفید شرقی (Eastern White Pine)
نام علمی آن Pinus Strobus است که رشد سریع (15 تا 30 متر ارتفاع) و عمر طولانی دارد.
یکی از مهمترین گونههای کاج در آمریکای شمالی (آمریکا و کانادا) است.
هم برای پوشش طبیعت و هم ساخت الوار کاشته میشود.
خیلی راحت و بدون هیچ گونه مشکلی میتوان آن را هرس کرد و حتی به شکل درختچه برای ایجاد پرچین پرورش داد.
پوست خاکستری آن به مرور شکاف می خورد و نسبت به آلودگی هم بسیار حساس است.
مشخصه آن وجود 5 برگ سوزنی در هر دسته است.
کاج سفید شرقی یا کاج سفید
کاج دم روباهی (Foxtail Pine)
نام علمی آن Pinus blfouriana میباشد که تا حدودی کمیاب بوده و در رشتههای کوههای سیرا (Sierra) یا نزدیکی آن (ایالت کالیفرنیا) دیده میشود.
از این درخت برای پوشش سطح زمین استفاده نمیشود ولی طبیعت گردان قدرت زیباسازی آن را برای محیط زیست به چشم دیدهاند.
مشخصه آن وجود 5 برگ سوزنی در هر دسته است.
ارتفاع آن به 6 تا 15 متر میرسد.
کاج دم روباهی
کاج خاکستری (Gray Pine)
نام علمی آن Pinus sabiniana میباشد که درختی بلند (12 تا 21 متر ارتفاع) که تنه چنگالی شکل غیر نرمالی دارد.
این درخت در کوهپایههای پایین دستی کالیفرنیا پیدا میشود و بندرت از آن به عنوان پوشش طبیعت استفاده میگردد.
به این درخت کاج کوهپایه، کوهپایه کالیفرنیا، کاج گاوی و حفار نیز گفته میشود.
مشخصه آن وجود سه برگ سوزنی در هر دسته میباشد.
کاج خاکستری با تنه چنگالی شکل
کاج سنگ ایتالیایی (Italian Stone Pine)
نام علمی آن Pinus pinea میباشد که به کاج چتری هم معروف است.
به خاطر ظاهر چتری شکل آن از نواحی مدیترانه است.
ظاهر بسیار جذابی دارد و داخل کشور هم کاشته میشود.
دانههای پیگنولی خوراکی آن باعث شده تا در نواحی مدیترانه بسیار محبوب باشد.
مشخصه آن وجود 2 برگ سوزنی در هر دسته است و بومی نواحی جنوبی اروپا، لبنان و ترکیه میباشد و ارتفاع آن به 9 تا 18 متر میرسد.
کاج سنگ ایتالیایی
کاج جک (Jack Pine)
نام علمی آن Pinus banksiana میباشد که تا حدی شبیه به یک گیاه ژولیده و کهنه است که به ندرت برای منظره طبیعی استفاده میشود.
اما به دلیل اینکه میتواند در خاکهای فقیر از لحاظ مواد مغذی رشد کند، به عنوان بادشکن در نواحی روستایی گزینه فوق العادهای است.
این گونه گیاهی دو برگ سوزنی در هر دسته به شکل یک جفت برگ پیچ خورده و واگرا دارد و مخروطهای خمیده تولید میکند.
بومی بخشهای شمالی آمریکا و کانادا بوده و طول آن به 9 تا 15 متر میرسد.
کاج جک با مخروط خمیده
کاج سیاه ژاپنی (Japanese Black Pine)
نام علمی آن Pinus thunbergii است که ظاهری جذاب و مخروطی شکل دارد و یکی از بهترین گونههای کاج برای منظرههای طبیعی است.
هر چند گاهی اوقات به شکل بونسای هم تولید میشود.
در این درخت دو برگ سوزنی در هر دسته وجود دارد و بومی ژاپنو کره جنوبیاست ولی در همه جا کاشته میشود.
طول آن به 6 تا 15 متر میرسد.
کاج سیاه به شکل بونسای
کاج زرد یا پاندروسا (Ponderosa Pine)
نام علمی آن Pinus ponderosa میباشد.
که به خاطر داشتن سایز و اندازه بسیار بزرگ و تنه ضخیم و صاف آن به یکی از بهترین گزینهها برای پوشش پارکها و مناظر طبیعی بزرگ به عنوان درخت زینتی و همچنین تولید الوار تبدیل شده است.
پوست آن شکافهای عمقی زیادی دارد و با داشتن 3 برگ سوزنی (گاهی اوقات 2 عدد) در هر دسته تشخیص داده میشود.
به آن کاج جک سیاه، قرمز غربی و برگ بلند غربی هم میگویند که بومی آمریکا، بریتیش کلمبیا و کانادا میباشد.
ارتفاع آن به 18 تا 30 متر میرسد.
انواع شفلرا
کاج زرد
کاج مطبق (Norfolk Island Pine)
نام علمی آن Araucaria heterophylla که به نورفولک هم معروف است و تا 60 متر هم رشد میکند.
بومی مناطق استرالیاست و رشد سریعی دارد و به همین دلیل هرس کردن به موقع آن اهمیت پیدا کرده است.
پوست درخت خاکستری – قهوهای است و برگهای سوزنی نیز روشن تا تیره هستند.
کاج مطبق
کاج کونیکا یا کله قندی (Sugar Pine)
بلندترین گونه درخت کاج (با ارتفاع 30 تا 60 متر) همین نوع است که بلندترین مخروط را هم دارد که طول آن به 60 سانتیمتر میرسد.
به دلیل طول بسیار زیاد نمیتوان از آن در مناظر طبیعی شهر استفاده کرد.
مشخصه آن وجود 5 برگ سوزنی در هر دسته است.
بومی مناطق کالیفرنیا، نوادا، اوریگن یا اورگن و مکزیک میباشد.
کاج کله قندی یا کونیکا
کاج مشهد (Mugo Pine)
نام علمی آن Pinus mugo است که به نامهای توپی، موگو و پاکوتاه نیز شهرت دارد.
گیاهی با قد بسیار کوتاه و درختچهای خزنده (1 تا 2 متر) یا درخت کوچک (3 تا 7 متر) میباشد که شاخههای آن بسیار محکم و سنگین هستند.
از این گونه برای تزئین فضا یا جلوگیری از فرسایش خاک استفاده میکنند.
در هر دسته نیز 2 برگ سوزنی وجود دارد و بومی قاره اروپا میباشد.
کاج مشهد یا موگو یا توپی
کاج تهران (Pinus Eldarica)
نام علمی آن Pinus Brutia میباشد که یک گونه تزئینی بسیار محبوب برای نواحی با آب و هوای گرمسیری است.
چند واریته از آن تحمل بسیار بالایی در برابر گرمای هوا و خشکی دارند.
ظاهر آن بسیار جذاب بوده و پوست آن قرمز – قهوه ای و شکاف خورده است.
در هر دسته 2 برگ سوزنی منشعب شده و بومی شرق مدیترانه و غرب آسیا مانند کشورهای بلغارستان، یونان، ایتالیا، ترکیه، اوکراین و ایران میباشد.
ارتفاع آن به 9 تا 24 متر میرسد.
کاج تهران
کاج مونتری (Monterey Pine)
نام علمی آن Pinus radiata میباشد که به رادیاتا (Radiata) هم معروف میباشد.
درختی تنومند با تنه و شاخههای ضخیم که رشد سریعی دارد و موقع رسیدن به بلوغ از فرم مخروطی به گنبدی تبدیل میشود.
پوست سیاه این درخت با برگهای سبز رنگ باعث شده تا برای تزئین محیط زیست و حتی به شکل تجاری استفاده شود.
بومی مناطق ساحلی مه آلود کالیفرنیا و مکزیک است که پس از آن به نیوزیلند برده شد و هم اکنون به عنوان بهترین درخت برای تولید الوار استفاده میگردد.
ضمنا یکی از بهترین گزینهها برای ایجاد بادشکن طبیعی، کاج مونتری است.
در هر دسته 3 (گاهی اوقات 2) برگ سوزنی وجود دارد و ارتفاع آن به 15 تا 30 متر هم میرسد.
کاج مونتری
کاج نوئل، میلاد یا کریسمس (Norway spurs)
نام علمی آن Spruce از جنس یا سرده Picea میباشد.
رشد سریعی دارد و مقاومت بالایی در برابر سرمااز خود نشان میدهد به همین دلیل بومی مناطق سرد نیمکره شمالی از قطب تا نواحی گرم و معتدل میباشد.
ارتفاع آن به 20 تا 60 متر میرسد و برگهای سوزنی سبز تیره آن زیبایی خاصی ایجاد کرده است.
چوب بسیار مرغوب آن در صنایع چوب در تولید الوار، نجاری، مبل، خمیر کاغذ و ساختمان سازی استفاده میگردد.
برخی از مهمترین واریتههای آن شامل نوئل سبز، نوئل آبی کاستر، اولندروف، کونیکا، سبز بالشتکی و نقرهای هستند.
کاج نوئل یا میلاد با 35 واریته مختلف – آبی آکاستر
ممنون از شما که مثل همیشه همراه ما بودید.
امیدواریم مطالب فوق براتون مفید بوده باشه.
تا مقاله بعدی، خدانگهدار.
جهت بازدید از صفحه کافه گلدون در اینستاگرام، کلیک کنید. 🙂