قبل از بررسی کاشت گوجه فرنگی باید بدانیم که گوجه فرنگی بومی آمریکای جنوبی و مرکزی است.
و در زمان استعمارگری اسپانیا بر این مناطق، شناخته شد و به دیگر مناطق جهان انتشار یافت.
امروزه گوجه فرنگی جزو مواد اولیه اصلی در رژیم غذایی مردم در بسیاری از کشورها تبدیل شده است و طرفداران زیادی دارد.
گوجه فرنگی در اصل یک نوع میوه است ولی در تفکر عامیانه جزو سبزیجات به حساب میآید.
انواع گلدان مناسب گیاهان آپارتمانی
گلدان پلیمری استوانه پاچیرا
گلدان استوانه پاچیرا به همراه پایه چوبی
گلدان مهرنی با پایه فلزی
گلدان استوانه مهرنی با پایه پلیمری
گلدان مکعب مهرنی با پایه پلیمری
پایه گلدان پلیمری مهرنی
گلدان استوانه بلند پلیمری با پایه چوبی
گلدان استوانه بلند پلیمری
ویژگی های گیاه گوجه فرنگی
چندین نوع گوجه فرنگی در شکل، رنگ، مزه و اندازههای مختلف در بازارهای تره بارِ خارج و داخل ایران وجود دارند.
برخی از انواع گوجه فرنگی پر بارتر هستند و بوتههای بلند تری دارند.
و انواعی از آن، زودرس تر هستند، اما بعضی دیگر دیرتر میرسند.
ولی تا میانه فصل سرماهمچنان میوه میدهند.
از لحاظ سازگاری با آب و هواهای مختلف نیز میتوان گفت که برخی از بوتههای گوجه فرنگیمقاومت بیشتری نسبت به آب و هوای نامساعد و سرد دارند.
و ممکن است انواع دیگر گوجه فرنگی برای این مناطق مناسب نباشند.
در مورد میوه گوجه فرنگی هم باید گفت که معمولا گوجه فرنگیهایی که رنگی غیر از قرمز دارند، کمتر اسیدی هستند.
و ممکن است مزه شیرینتری داشته باشند.
پرمصرفترین انواع گوجه فرنگی
گوجه فرنگی کروی یا گوجۀ گرد معمولی که رنگ قرمز دارد و پرمصرفترین نوع در بازار ایران است.
گوجه گیلاسی که اندازه کوچکتر از گوجه معمولی دارد و در رنگهای زرد، طلایی، قرمز و نارنجیدیده میشوند.
گوجه زیتونی نیز اندازه کوچکی دارد ولی کمی کشیدهتر از گوجه گیلاسی و قرمز رنگ و شیرین است.
گوجه کبابی که بزرگترین نوع گوجه است.
انواع گوجه فرنگی در شکل، اندازه، رنگ و مزه متفاوت در بازارها یافت میشوند
خواص گوجه فرنگی
ضد سرطان و تقویت کننده سیستم ایمنی به دلیل وجود انواع ویتامینها و آنتی اکسیدانها.
کنترل قند خون و مفید برای دیابت نوع اول و دوم.
بهبود وضعیت خواب و تاثیر مثبت بر توانایی مغز و یادگیری.
کاهش استرس و رفع مشکلات مربوط به افسردگی.
جلوگیری از مشکلات قلبی و کمک به جریان بهتر خون در رگها و کاهش فشار خون.
دارای ویتامین C بالا و کلاژن که در حفظ و بهبود سلامت و زیبایی پوست موثراند.
از بروز مشکلات مختلف پوستی همچون لکههای پوستی و چین و چروک جلوگیری میکنند.
دارای مقادیر بالایی از فیبر و کمک به بهتر شدن وضعیت سیستم گوارش و رفع مشکلات گوارشی.
مفید برای حفظ استحکام توده استخوانی بدن.
کمک به کاهش وزن.
رفع عفونت در مثانه و مجاری ادراری.
مصارف گوجه فرنگی در صنایع غذایی
گوجه فرنگی در صنایع غذایی در ساخت سسهای کچاپ، رب گوجه فرنگی و پودر گوجه فرنگی استفاده میشود.
سسهای کچاپ در کارخانههای صنایع غذایی تولید میشوند و در فست فودیها و یا برای بسیاری از غذاهای خانگی، بسیار پر تقاضا هستند.
رب گوجه فرنگی نیز از گذشته تاکنون به عنوان چاشنی انواع غذاها و خورشتهای مختلف استفاده میشود و به غذا طعم و مزه دلپذیر و بهتری میبخشد.
به همین دلیل چندین کارخانه رب سازی تحت اسامی و برندهای مختلف در ایران مشغول تولید رب گوجه فرنگیِ با کیفیت، برای سرآشپزهای رستورانها و کدبانوهای ایرانی هستند.
البته امروزه نیز همچنان تولید خانگی رب گوجه فرنگی در برخی از خانوادههای شهری و روستایی ادامه دارد.
و حتی بعضی از افراد به جای ربهای کارخانهای، بیشتر تمایل به مصرف ربهای گوجه فرنگی خانگی دارند.
رب گوجه فرنگی تولید شده بهصورت کارخانهای و خانگی برای آشپزی مصرف زیادی دارد
امروزه پودر گوجه فرنگی، هم بصورت خانگی و هم صنعتی تولید میشود.
و برای مصارف مختلف آشپزی خانگی و یا در صنایع غذایی کارخانهای و تولید مواد غذایی رژیمی مورد استفاده قرار میگیرد.
مصارف خانگی گوجه فرنگی
گوجه فرنگی علاوه بر اینکه بصورت سس و رب یا پودر در غذا استفاده میشود.
به چندین روش به صورت خام و یا پخته شده در انواع سالاد و خورشتها و دیگر غذاها استفاده میشود.
گاها نیز گوجهها زیر نور آفتابخشک میشوند سپس در درست کردن خورشت از آنها بهره میبرند و مزه لذیذتری به غذا میدهند.
خلاصه اینکه به روشهای مختلف از گوجه فرنگی برای پخت و پز و آشپزی استفاده میشود.
پس طبیعی است که علاوه بر حوزه آشپزی افراد به شیوه کاشت گوجه فرنگیو پرورش آن نیز علاقه نشان دهند.
ما در این نوشته به روشهای کاشت گوجه فرنگی و نکات لازم در مورد پرورش گوجه فرنگی در محیطهای مختلف میپردازیم.
انواع روشهای کاشت گوجه فرنگی
شیوه غالب تکثیر و کاشت گوجه فرنگی از طریق بذر است.
و تکثیر با بذر گوجه فرنگی به دو شیوه مستقیم و غیرمستقیم انجام میشود.
در شیوه مستقیم بذر در محل بستر اصلی کاشته میشود و بعد از مراقبتهای مختلف از آن به مرحله بهره برداری از محصول خواهد رسید.
در شیوه غیرمستقیم که نشا کاری نام دارد بذرها در یک مکان ایدهآل به سرعت جوانه دار میشوند.
و این گیاهان جوان کوچک که نشا نامدارند به بستر اصلی کاشت منتقل شده و در آنجا کاشته میشوند.
کاشت گوجه فرنگی به دو شیوه غالبِ کاشت مستقیم بذر یا نشا کاری انجام میشود
کاشت گوجه فرنگی بصورت خانگی و گلدانی
در کاشت خانگی گوجه فرنگی ابتدا باید بذر گوجه فرنگی تهیه کنید که انواع روشهای تهیه بذر گوجه فرنگی به شرح زیر است:
گرفتن خانگی بذر گوجه فرنگی و کاشت گلدانی گوجه فرنگی
برای گرفتن بذر گوجه فرنگی بهترین روش این است که چند گوجه فرنگی سالم و رسیده را انتخاب کنید.
سپس آنها را از پهلو با چاقو بهصورت ورقهای برش دهید به گونهای که سر و ته گوجه فرنگی برش نخورند.
بلکه هر کدام در یک ورقه گوجه قرار گیرند.
سپس یک ظرف پلاستیکی سوراخ دار، نیاز دارید که آن را از خاکی سبک و مناسب پر کنید.
خاک باید ترکیبی از کود حیوانی شن و خاک رسی و گلی باشد.
سپس ورقههای گوجه فرنگی را روی سطح این خاک قرار داده و روی آنها لایهای خاک به ارتفاع حداکثر یک سانتیمتربریزید.
از فشرده کردن خاک خود داری کنید.
سپس خاک را هر یکی دو روز، آبیاری کنید تا بعد از حدود ۲ هفته جوانههایریشه دار گوجه فرنگی
از آن شروع به رشد خواهند کرد.
حال میتوانید این جوانهها را با کاردکِ باغبانی با ملایمت به گلدانهای اصلی منتقل کنید.
نباید به ریشهها آسیب بزنید و خاک گلدان نیز همانند خاک ظرف اولیه باید سبک باشد و فشرده نباشد.
سپس این گیاهان کوچک که نشاء نامیده میشوند به تدریج در گلدانها رشد میکنند.
و تبدیل به بوتههای گوجه فرنگی میشوند که میتوانید محصول آنها را بچینید و استفاده کنید.
برای کاشت گلدانی گوجه فرنگی میتوان از میوه گوجه فرنگی، نشاء تهیه کرد
خرید بذر آماده گوجه فرنگی
به جای استفاده از ورقههای گوجه فرنگی میتوانید بذر خشک و آماده گوجه فرنگی را از مراکز مربوطه خریداری کنید.
دقیقا در محیط خاکی مشابه آنچه در مورد ورقههای گوجه فرنگی گفته شد بکارید.
و به همان شیوه روی آنها خاک بریزید و آبیاریکنید تا جوانه میزنند سپس به گلدان منتقل کنید.
نکته دیگر در مورد بذر، اینکه باید به مرغوبیت بذرها مطمئن باشید.
چون اگر بذر نامرغوب باشد شاید اصلا جوانه نزند یا گوجه فرنگی حاصل از آن، نامناسب باشد و محصولی ندهد.
فواید گوجه فرنگی خانگی
کاشت خانگی یا باغچهای گوجه فرنگی باعث تولید محصولی ارگانیک و خوشمزهتر از انواع دیگر کاشت گوجه فرنگی میشود.
چون در مراحل تولید گوجه فرنگی از آفت کشها و کودهای بسیار کمتری نسبت به محصول مزرعهای یا گلخانهای استفاده میشود.
و محصول سالمتری حاصل خواهد شد که طعم و مزه بهتری دارد.
با توجه به اینکه در سالهای اخیر بازار محصولات کشاورزی و خانگی ارگانیک داغتر از همیشه است.
علاوه بر مصرف شخصی میتوانید از محصول گوجه فرنگیخانگی خود درآمد زایی نیز داشته باشید.
گوجه فرنگی خانگی، یک محصول ارگانیک و خوش طعم
کاشت مزرعه ای گوجه فرنگی
کاشت گوجه فرنگی به روش سنتی کاشت مستقیم بذر و آبیاری جوی پشته ای
در کاشت مزرعهای گوجه فرنگی نیز از بذر استفاده میشود.
و قبل از پاشیدن یا کاشتن بذر، ابتدا خاک به خوبی شخم زده و آماده میشود تا از زهکشی مناسبی برخوردار باشد.
سپس خاک با کود مناسب تقویت میشود تا از لحاظ مواد آلی، مناسب رشد گوجه فرنگی باشد.
بعد از این کارها، در روش سنتی کاشت گوجه فرنگی که نیاز به آبیاری سطحی دارد با فواصل معین، کانالهایی در مزرعه ایجاد میشود.
اصطلاحا جوی و پشته در مزرعه ایجاد میشود.
در پشتهها، بذر گوجه فرنگیبصورت ردیفی کاشته میشود و در هنگام آبیاری
آب بین این ردیفها جریان مییابد.
ولی بوتههای گوجه فرنگی در آب غرق نمیشوند و بیرون از آن قرار میگیرند.
این شیوه کاشت مشکلات زیادی دارد از جمله:
مصرف زیادی آب، جوانه نزدن مناسب بذرها و گرفتار شدن بوتههای گیاه با انواع آفات قارچی به دلیل غرقاب کردن آنها.
انواع کود مناسب گیاهان آپارتمانی
هیومیک اسید بایوگیاه
غذای کامل گیاه بایوگیاه
پیشگیری و درمان پوسیگی ریشه تایمکس
قطره مخصوص سانسوریا تایمکس
قطره مخصوص سبزینگی تایمکس (آهن ۱۰٪ غنی شده)
کود مایع تایمکس (دیفن، یوکا، برگ انجیری)
قطره مخصوص بنفشه آفریقایی تایمکس
اصلاح کننده خاک تایمکس
کاشت گوجه فرنگی با نشا کاری و آبیاری قطره ای
در کاشت مدرن تر گوجه فرنگی از آبیاری قطرهای استفاده میشود.
تا در مصرف آب صرفه جویی شود و حتی راندمان تولید در این روش بالا میرود.
در این روش دیگر خبری از کانال زدن در خاک نیست و به جای آن شلنگ مخصوص آبیاری قطرهای بصورت ردیفی روی خاک پهن میشود.
سپس در کنار آن با یک پوشش یا مالچ پلاستیکی، نوارهایی از خاک پوشش داده میشود.
بذرها نیز در محیطی مناسب، روی سینیهای مخصوص کاشته میشوند و سپس بعد از جوانه زنی، آنها را به مزرعه منتقل میکنند.
و به روش نشا کاری در مزرعه کاشته میشوند.
یعنی اینکه توسط کارگران روی نوارهای پلاستیکی سوراخهایی ایجاد میشود و در هر سوراخ یک جوانۀ ریشه دار گوجه فرنگی کاشته میشود.
کاشت مزرعهای گوجه فرنگی با نشا کاری و آبیاری قطرهای محصول دهی بیشتری و بهتری دارد
مالچ پلاستیکی جلوی تبخیر آب در اثر نور آفتابرا میگیرد.
از رشد علفهای هرز تا حد زیادی جلوگیری کرده و دمای مناسببرای رشد گیاه را تنظیم میکند.
در روش کاشت گوجه فرنگی با نشا کاری و آبیاری قطرهای تا حد زیادی در مصرف آب صرفه جویی میشود، بازدهی تولید محصول نیز در این روش، چندین برابر حالت کلاسیک است.
کاشت گوجه فرنگی به صورت گلخانهای
در گلخانهها معمولا از شیوه مشابه کاشت نشایی مزرعهای و آبیاری قطرهایاستفاد میشود.
و البته در کشت گلخانهای فاکتورهای محیطی مثل دماو نور
و ph خاک و دیگر شرایط بهصورت مصنوعی تنظیم میشوند.
در طول سال چند دوره میتوان بهصورت فصلی به کاشت گوجه فرنگیدر گلخانه اقدام کرد.
اقدامات مراقبتی تا رسیدن به محصول گوجه فرنگی
در همه انواع کاشت گوجه فرنگی باید اقدامات مراقبتی زیادی از گیاه گوجه فرنگی انجام شود تا به مرحله برداشت محصول از آن برسیم.
از جمله این اقدامات سمپاشیهای دورهای یا استفاده از روشهای مختلف کشتن و کنترل آفات، هرس کردن گیاه و استفاده از پایههای قیم برای نگهداری بوتههای مرتفع گیاه، محلولپاشی و یا افزودن عناصر مورد نیاز گیاه به آب آبیاری قطرهای و اقداماتی از این قبیل.
ممنون از شما که مثل همیشه همراه ما بودید.
امیدواریم مطالب فوق براتون مفید بوده باشه.
تا مقاله بعدی، خدانگهدار.
جهت بازدید از صفحه کافه گلدون در اینستاگرام، کلیک کنید. 🙂