اکالیپتوس شامل چندین گونه درختی است که همگی به خانواده اکالیپتیان تعلق دارند و در اصل بومی استرالیا هستند.
ولی به تدریج به سرزمینهای دیگر نیز گسترش یافته است.
مثلا امروزه جنگلهای وسیع اکالیپتوس را میتوان در کشورهای هندو مراکش
مشاهده کرد.
حتی در جنوب ایران نیز به دلیل شرایط آب و هوایی مساعد، این درخت را در استانهایی مثل فارس و خوزستان میتوانید ببینید.
در طبیعت ارتفاع درختان اکالیپتوس بسیار زیاد است و گاها به بالای 100 متر هم میرسند.
و این درختان تشکیل جنگلهایی انبوه میدهند.
درختان اکالیپتوس، چوب سختی دارند ولی پوست آنها به راحتی از تنه جدا میشود.
بسته به گونه، ممکن است همیشه سبز یا خزان دار باشد.
نکته دیگر اینکه هرچه سن درختان اکالیپتوس بیشتر شود رنگ برگهای آنها بیشتر به سمت سفیدی تمایل پیدا میکند.
انواع زامیفولیا
زامیفولیا با گلدان ۸ضلعی
زامیفولیا با گلدان پلیمری
زامیفولیا با گلدان پلیمری و پایه حصیری
زامیفولیا با گلدان حصیری
زامیفولیا با گلدان فایبر
زامیفولیا با گلدان طرح کوزه
زامیفولیا با گلدان فلزی و پایه چوبی
زامیفولیا با گلدان پلیمری و پایه فلزی
تعدادی از گونههای معروف اکالیپتوس به شرح زیر هستند:
E.dalrymple ana
E.gunnii
E.parvifolia
E.pauciflora
E.coccifera
E.sub crenulata
برگ گیاه اکالیپتوس به واسطه داشتن روغن جزو محصول این گیاه محسوب می شود
شرایط مناسب برای رشد و پرورش اکالیپتوس
شرایط آب و هوا و
دمایی
همان طور که میدانید اکثر گونههای اکالیپتوس برای آب و هوای گرم و خشک و یا گرم و معتدل مناسب هستند.
و در برابر سرمایهوا مقاومت چندانی ندارد.
به همین دلیل در ایران در استانهای گرمسیری و جنوبی کشور باید به فکر کاشت و پرورش آن باشید.
ولی برخی گونههای مقاوم به سرما نیز دارد که مثل گیاهان مناطق سردسیر و کوهستانی دماهای زیر صفر را تحمل میکنند.
از جمله گونه ٍE.pauciflora که مقاومت خوبی در برابر سرما دارد به همین دلیل میتوان در شمال ایران نیز انواعی از آن را مشاهده کنید.
البته در شمال کشور بیشتر کاشت گلخانهای اکالیپتوس رواج دارد.
نور کافی
اکالیپتوس در مراحل اولیه رشد به نور مستقیم و کافی خورشید نیاز دارد.
تا بتواند خوب رشد کند و ساقه و تنه محکمی بسازد.
در غیر این صورت علاوه بر اینکه رشد کمی خواهد داشت در مراحل بعدی در برابر وزش بادآسیب پذیر خواهد بود.
آبیاری
اکالیپتوس یک گیاه مقاوم به خشکی است.
ولی در سال اول رشد نیاز به آبیاری منظم داردو زمان درست آبیاری نیز زمانی است که سطح خاک تقریبا خشک شده باشد.
بعد از سال اول که ریشههای گیاه خوب در خاک مستقر شدند، دیگر نیاز آبی آن کاهش مییابد.
و در مراحل بعدی که تبدیل به درخت و درختچه شد دیگر به آبیاری نیاز ندارد.
و خود گیاه آب مورد نیاز خود را در ریشههایش ذخیره خواهد کرد و در فصل خشک از آن استفاده میکند.
خاک مناسب برای رشد اکالیپتوس
اگر بقیه شرایط لازم برای رشد اکالیپتوس فراهم باشد این گیاه با خاک، خود را سازگار خواهد کرد.
و حتما نیاز به یک خاک حاصلخیز و غنی ندارد.
البته گفته میشود که این گیاه در خاک نسبتا آهکی و ماسهای بهتر رشد میکند.
در سال اول رشد اگر خواستید خاک را تقویت کنید بهتر است در کوددهی به خاک افراطی عمل نکنید.
چون این کار باعث میشود گیاه، خود برای دستیابی به مواد مغذی خاک تلاش نکند و ریشههایش کمتر توسعه یابد.
و این مسئله بعدها برای گیاه تبدیل به یک مشکل خواهد شد که سلامت گیاه را به خطر خواهد انداخت.
موارد استفاده از اکالیپتوس
درختان اکالیپتوس به دلیل داشتن چوب مرغوب و محکم در ساخت وسایل چوبی خانگی همچون میزو صندلی استفاده میشوند.
تیرکهای چوبی آن نیز کاربرد و معروفیت زیادی دارند.
پس یکی از اهداف پرورش اکالیپتوس تولید چوب است.
البته موارد استفاده از چوب آن وسیع است و برای تولید هیزم و زغال و نیز کاغذسازی استفاده میشود.
به دلیل مقاومت به شرایط محیطی دشوار، یک درخت محبوب برای استفاده در جهت حفظ و حمایت از محیط زیست است.
در مناطق مستعد بیابان زایی با کاشت این درخت میتوان خاک را حفظ و شن و ماسه بیابان را تثبیت کرد.
پرورش دهندگان زنبور عسلنیز از نزدیک بودن کندوهای زنبور عسل به درختان اکالیپتوس استقبال میکنند.
چون در فصل بهارگلهای آن منبع تغذیه زنبورهای عسل خواهند بود.
یکی دیگر از موارد مصرف اکالیپتوس، برگهای آن است که روغن حاصل از آنها بسیار پرطرفدار است.
اگر برگها سبز و شاداب باشند این مسئله باعث بالا رفتن درجه کیفیتی گیاه نزد خریداران میشود و قیمت بالاتری برای آن پرداخت خواهد شد.
ولی گاها به دلیل شرایط نامطلوب مثلا خاک نامناسب ممکن است برگها تغییر رنگ دهند.
مثلا به سرخی متمایل شوند و در این صورت این برگها باب میل خریداران نخواهند بود.
کاشت اکالیپتوس
بسته به هدف شما از کاشت میتوانید آن را در مزارع، گلخانه و یا حتی در گلدان بکارید.
ولی آنچه مسلم است اینکه این گیاه فضای باز را به گلخانه ترجیح میدهد.
ولی در صورت نامساعد بودن شرایط آب و هوایی کاشت گلخانهای هم میتواند یک راه حل باشد.
کاشت و تکثیر اکالیپتوس با استفاده از قلمه، بذر یا پیوند زنی انجام میشود.
تکثیر اکالیپتوس با قلمه
در فصل بهاراز بخشهای تازه و جوان گیاه اکالیپتوس قلمه تهیه میکنند.
قلمههای تهیه شده باید به گونهای باشند که تعداد برگهای کمی داشته باشند ولی نباید کاملا بدون برگ هم باشند.
پس خودتان میتوانید بخشی از برگهای هر قلمه را بکنید و تعداد کمی برگ برای آن باقی بگذارید.
در ابتدا نباید نور مستقیم خورشیدبه قلمهها بتابد ولی باید در مکانی روشن کاشته شوند.
و خاک بستر کاشت باید مرطوب باشد.
ولی نه به اندازهای باشد که سبب شیوع بیماریهای قارچی در قلمهها شود.
قلمهها را میتوان در ابتدا در کیسههای پلاستیکی کاشت و بعد از ریشه دار شدن آنها را به بستر اصلی کاشت انتقال داد.
در مورد این گیاه تکثیر با قلمه سختتر از تکثیر با بذر است به همین دلیل بسیاری افراد کاشت بذر اکالیپتوس را ترجیح میدهند.
کاشت اکالیپتوس با بذر
بذر اکالیپتوس درون محفظههای کپسولی شکلی قرار دارد و میتوانید از گیاهان خود این بذر را تهیه کنید.
یا اینکه بذر آماده و مرغوب آن را در بازار خریداری کنید.
سپس به آسانی میتوانید بذر را در یک مکان موقت مثل گلدان یا در بستر اصلی کاشت بکارید.
نکاتی در کاشت بذر باید لحاظ کنید:
اینکه بهتر است خاک، سبک باشد و باید رطوبتکافی داشته باشد و در عین حال در معرض نور خورشید
باشد.
اگر بذرها را ابتدا در گلدان میکارید، بعد از رشد و ریشه دار شدن گیاهان حاصل از آنها، هنگام انتقال به بستر اصلی باید مواظب ریشههای باشید تا آسیب نبینند.
زمان مناسب کاشت بذر، اواخر زمستان یا اوایل فصل بهاراست.
البته بذرها در فصل رشد قبلی گرفته میشوند.
گفته میشود که نگهداری آنها در فریزر برای مدتی در حدود ۲ ماه باعث جوانه زنی بهتر بذرها خواهد شد.
البته محیط کاشت بعد از کاشت بذر باید دماینسبتا بالایی داشته باشد.
تا بذرها را از خواب زمستانهبیدار کند و باعث جوانه زنی آنها شود.
سپس گیاه رشد کرده حاصل از بذر اگر در ابتدا در فضایی مثل گلدان کاشته شده باشد در فصل تابستان باید به بستر اصلی کاشت منتقل شود.
نکته دیگری که بسیار به آن تاکید میشود این است که در کاشت گلدانی بذرها خاک ماسهای گلدان را بهتر است.
از مراکز فروش خاک گلدان خریداری کنید.
چون اگر خود آن را از محیط اطراف جمع آوری کنید شاید عواملی بیماری زا در آن موجود باشد که بذرها را از بین ببرد.
مسئله دیگر اینکه برخی گیاهان حاصل از کاشت بذر اکالیپتوس، ضعیف هستند.
و بهتر است بهترین و قویترین گیاهان را نگه دارید و در بستر اصلی خاک بکارید و بقیه را کنار بگذارید.
انواع گلدان مناسب گیاهان آپارتمانی
گلدان پلیمری استوانه پاچیرا
گلدان استوانه پاچیرا به همراه پایه چوبی
گلدان مهرنی با پایه فلزی
گلدان استوانه مهرنی با پایه پلیمری
گلدان مکعب مهرنی با پایه پلیمری
پایه گلدان پلیمری مهرنی
گلدان استوانه بلند پلیمری با پایه چوبی
گلدان استوانه بلند پلیمری
فاصله کاشت نهالهای اکالیپتوس
نهالهای اکالیپتوس، چون تبدیل به درختانی تنومند خواهند شد باید فضای کافی برای رشد داشته باشند.
پس باید با فاصله مناسب از هم آنها را بکارید و این فاصله مناسب در حدود ۲ تا ۵ متر است.
زمان لازم برای بهره برداری از اکالیپتوس
با توجه به رشد سریع اکالیپتوس، برخی اهداف اقتصادی پرورش آن میتواند خیلی زود تحقق یابند.
مثلا فروش نهال یا بهره برداری از برگهای گیاه اکالیپتوس.
ولی برای استفاده از چوب گیاه به بالای ۳ سال زمان نیاز دارید.
و اگر به دنبال بدست آوردن چوب صنعتی باشید این کار بعد از سال هفتم میسر خواهد شد.
هزینه پرورش و مراقبت از اکالیپتوس
به غیر از هزینههای اولیه کاشت و پرورش اکالیپتوس در مراحل بعدی هزینه پرورش آن زیاد نیست و نیاز به مراقبت چندانی ندارد.
به همین دلیل اکالیپتوس به یک گیاه بی دردسر یا کم دردسر در پروش معروف است.
که سودآوری اقتصادی خوبی دارد و به همین دلیل کاشت و پرورش آن میتواند هوشمندانه و مفید باشد.
البت باید بدانید شرایط آب و هوایی در پرورش اکالیپتوس اهمیت زیادی دارند.
و علاوه بر گرمی هوا که این گیاه به آن علاقه دارد شهرهایی که بادگیر هستند و در معرض باد و طوفان هستند برای پرورش آن مناسب نیستند.
چون همانطور که گفتیم اکالیپتوس در مراحل رشد خود به وزش باد حساسیت نشان میدهد و ممکن است آسیب ببیند.
پرورش اکالیپتوس به دلیل سهولت و کم هزینه بودن برای بسیاری از افراد علاقه مند امکان پذیر است
در مورد آفات نیز اکالیپتوس، یک گیاه مقاوم به آفات شناخته شده است و آفات خاصی ندارد.
ولی این بدان معنی نیست که کلا نیاز به مراقبت ندارد.
چون در مراحل اولیه رشدِ هر گیاهی اگر شرایط محیطی مناسب فراهم نباشد ممکن است گیاه به کلی از بین برود.
به همین دلیل است که ممکن است اکالیپتوس نیز در شرایط نامناسب محیطی درجه مرغوبیت پایینی داشته باشد.
و این مسئله را به آسانی از روی شکل ظاهری نهالها تشخیص داد.
و یک نهال سالم اکالیپتوس از تنه کشیده و تاجی با جوانههای سالم برخوردار است.
و پوست تنه آن صاف و بدون هیچ گونه امراض وآفاتی است.
سخن پایانی
برای پرورش موفق اکالیپتوس در مرحله اول نیاز به بذر مرغوب یا نهال سالم این گیاه دارید.
و باید این موارد را از مراکز معتبر خریداری کنید تا به نتیجه مطلوب خود برسید و دچار زیان نشوید.
بعد از پرورش موفق اکالیپتوس موضوع بعدی یافتن مشتری برای محصول خود است.
که البته این گیاه همواره مشتریان زیادی در داخل کشور دارد و همچنین پتانسیل خوبی برای صادرات به کشورهای همسایه هم دارد.
ولی مهارت بیشتر در بازاریابی در اینجا نیز مانند دیگر مشاغل، موفقیت هرچه بیشتر پرورش دهندگان را تضمین خواهد کرد.
مرغوبیت نهال یا بذر، کیفیت محصول نهایی اکالیپتوس را تعیین خواهد کرد – تصویر مربوط به تنه اکالیپتوس رنگین کمان
ممنون از شما که مثل همیشه همراه ما بودید.
امیدواریم مطالب فوق براتون مفید بوده باشه.
تا مقاله بعدی، خدانگهدار.
4 دیدگاه در “همه چیز در مورد شرایط محیطی مناسب و نحوه تکثیر گیاه اکالیپتوس”
سلام ممنکن ار از مقاله مفید و خوبتون امروز یه قلمه کوچولوی اوکالیپتوس هدیه گرفتم. توی مشمع باغبانی بود و خاک سفت از خاک رس داشت. مشمع رو جدا کردم و به یه بطری پلاستیکی که قطرش کمی بزرگتر از خاکش بود منتقل کردم و اطرافش رو مخلوط پرلیت و ماسه ریختم. و بعد سیرابش کردم. ولی زیر بطری رو سوراخ نکردم.
و چون خاکش شدیدا سفت بود فعلا همینطور گذاشتم بمونه تا سیراب بشه. حالا باید به جای گرم و پور نور در خانه منتقلش کنم. بنظر شما تو محیط خونه گیاه زیادی ظریف و حساس نمیشه؟ و میشه در فصل مناسب در محیط باز قرار بگیره؟ میخوامدر گلدان و در بالکن ازش نگهداری کنم. ایا امکان پذیر هست؟
سلام ممنون ار از مقاله مفید و خوبتون امروز یه قلمه کوچولوی اوکالیپتوس هدیه گرفتم. توی مشمع باغبانی بود و خاک سفت از خاک رس داشت. مشمع رو جدا کردم و به یه بطری پلاستیکی که قطرش کمی بزرگتر از خاکش بود منتقل کردم و اطرافش رو مخلوط پرلیت و ماسه ریختم. و بعد سیرابش کردم. ولی زیر بطری رو سوراخ نکردم.
و چون خاکش شدیدا سفت بود فعلا همینطور گذاشتم بمونه تا سیراب بشه. حالا باید به جای گرم و پور نور در خانه منتقلش کنم. بنظر شما تو محیط خونه گیاه زیادی ظریف و حساس نمیشه؟ و میشه در فصل مناسب در محیط باز قرار بگیره؟ میخوامدر گلدان و در بالکن ازش نگهداری کنم. ایا امکان پذیر هست؟
از لطف و توجه شما سپاسگزارم
سلام. به نظر. بنده افراط در کاشت این درخت خصوصا در شهرهای مرکزی ایران کار درستی نیست و باید قانونی در شهرداریها تنظیم شود و درختهای هر منطقه را تعیین کند . البته درختان بسیار زیادی از قدیم کاشته میشده که حتی تا الان نیز باقی مانده و صفای محلات شهری بوده لذا تنوع و کشت بوم هر درخت نکته ای مهم است.
سلام ما یه درخت اکالیپتوس داریم با حدود ۱۵متر طول و ۱۰ ۱۵سالی بود که کسی بهش آب نمیداد و حالا که مدتیه بهش آب میدیم حدود ۲ هفتس چند روز اخیرم باد زیادی وزید شاخه های اصلیش شکستن آیا بخاطر آبیاری زیاده؟اگه باز بهش آب بدیم میشکنه؟ نیازی به آبیاری نداره و نباید کلا آبیاری بشه؟