گل پیچ امین الدوله یا پیچ امین الدوله نوعی پیچک چند ساله، با گلهای خوشبو و معطر است.
این گیاه جزو خانواده Caprifoliaceae و از جنس Lonicera است، چند گونه دارد که هر کدام در زیبایی، منحصر به فرد هستند.
در زبان فارسی دلیل نامگذاری این گیاه به نام امین الدوله، آن است که شخص نامبرده که در زمان قاجار پستهای مختلف حکومتی داشته است این گیاه را به ایران آورده است.
پیچ امین الدوله در اصل بومی اروپا و انگلستان و بخشهایی از شمال آمریکاست.
در برخی شهرهای ایران این گل پیچ در باغهای بزرگ و یا خانههای قدیمی وجود دارد.
و برای تزیین چپر، آلاچیق یا داربستهای چوبی مورد استفاده قرار میگیرد.
گل پیچ امین الدوله، به واسطه گلهای زیبا و معطرش شهرت دارد.
انواع گیاهان گلدار
مشخصات ظاهری گل پیچ امین الدوله
برگهای پیچ امین الدوله، بیضی شکل اند و تا ۸ سانتیمتر می تواند طول داشته باشند.
رنگ گلها ممکن است در گونههای مختلفِ پیچ امین الدوله، متفاوت باشد.
در بسیاری از انواع این گل پیچ،گلها در نهایت به رنگهایی از طیف رنگ زرد، متمایل میشوند.
مثلا در گونه L.caprifolium گلها در ابتدا سفید رنگ اند ولی بعد از مدتی به رنگ زرد متمایل میشوند.
شکل گلها نیز لوله ای شکل و بسیار زیباست و اکثر محبوبیت این گیاه به واسطه گلهای آن است.
میوههای گیاه هم گرد و به رنگهای آبی تیره هستند و در هر میوه، چندین دانه وجود دارد.
شرایط مناسب برای رشد و پرورش گل پیچ امین الدوله
گلدان مناسب
در کاشت گلدانی، گلدانهای با فضای کافی را انتخاب کنید چون در غیر این صورت ریشههای گیاه از منافذ زیر گلدان بیرون می آیند و مجبور می شوید گلدان را پیش از موعد عوض کنید.
وجود منفذهای متعدد در زیر گلدانها اهمیت زیادی دارند چون موجب خروج آب اضافه از گلدان می شود و به تهویه و سالم ماندن بهتر ریشه کمک زیادی خواهد کرد.
در برخی از منابع، در مورد انتخاب اندازه گلدان مناسب برای پیچ امین الدوله آمده است که قطر گلدان باید به اندازه نصف ارتفاع آن باشد.
نکته دیگر این است که اگر گیاه را در گلدان میکارید به جنس گلدان توجه کنید.
باید گلدان از جنسی باشد که زیر نور آفتاب داغ نشود چون در این صورت، ریشههای گیاه آسیب خواهند دید.
علاوه بر خاک مناسب، گلدان مورد استفاده برای کاشت گل پیچ امین الدوله را هم باید با دقت انتخاب کنید.
خاک مناسب
پیچ امین الدوله نسبت به خاکهای مختلف، سازگاری مطلوبی دارد ولی در صورت بهتر بودن زهکشی خاک، عملکرد گیاه بهتر خواهد بود.
حاصلخیزی و غنای خاک نیز هرچه بیشتر باشد رشد و گلدهی گل پیچ مذکور بهتر میشود.
اگر خاک، بیش از حد سنگین باشد و زهکشی نامناسبی داشته باشد احتمال زردی گیاه و مرگ آن وجود دارد.
کوددهی
خاکبرگ و کود حیوانی هر دو گزینههای مناسبی برای تقویت خاکِ این نوع گیاه هستند.
تعداد دفعات کوددهی نیز به دلیل رشد بالای گل پیچ، باید محدود باشد و تنها دو بار کوددهی در سال کافی خواهد بود.
یکی در اوایل بهار و یکی در اواسط تابستان.
آبیاری
پیچ امین الدوله، اگر یک گیاه بالغ باشد به خشکی خاک مقاومت خوبی دارد ولی خشکی خاک تاثیر منفی بر گلدهی گیاه خواهد گذاشت.
پس اگرچه شاید گیاه در اثر خشکی و کم آبی، دوام بیاورد ولی برای اینکه گلهای زیاد و زیبایی داشته باشد، باید حتما به صورت منظم گیاه را آبیاری کنید.
زمان مناسب برای آبیاری هم وقتی است که سطح خاک چار کمبود رطوبت شده است.
در مورد پیچ امین الدوله باید بدانید که مقاومت این گیاه به غرقاب شدن بسیار کمتر از کم آبی خاک است.
پس با آبیاری بی رویه ممکن است گیاه خود را از بین ببرید و ریشههای آن به سرعت دچار فرسودگی شوند.
دما و نور
از نظر دمایی دامنه تحمل گیاه، هم به گرما و هم سرمای هوا بالاست.
در فصل گرما تا ۴۰ درجه سانتیگراد و در سرما تا منفی ۱۵ درجه را تحمل میکند.
ولی طبیعی است که این دماها برای گیاه ایده آل نیستند،چون در گرمای بالا گلدهی گیاه دچار مشکل میشود.
در سرما و یخبندان، گیاه اندامهای هوایی خود را از دست خواهد داد و تنها ریشههای گیاه، سالم باقی خواهد ماند.
گل پیچ امین الدوله، برای گلدهی رضایت بخش به دما و نور مناسب نیاز دارد.
از نظر نیاز به نور مستقیم خورشید، گل پیچ امین الدوله یک گیاه نور دوست است.
بهتر است مکان کاشت گیاه را طوری انتخاب کنید که بیشتر نور صبحگاهی و عصرگاهی به گیاه بتابد.
و در اواسط ظهر در معرض نور مستقیم خورشید نباشد.
البته نور مستقیم خورشید در صورتیکه با دمای بالای هوا همراه باشد برای گیاه زیانبار است و اگر هوا خنک باشد مشکلی ایجاد نخواهد کرد.
دمای ایده آل برای گلدهی گیاه در حدود ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتیگراد است.
اگر گیاه در سایه باشد اگرچه میتواند همچنان رشد کند ولی گلدهی آن به تاخیر خواهد افتاد.
هرس کردن
هرس کردن، یکی از مراقبتهای مورد نیاز برای اکثر گل پیچ هاست و گل پیچ امین الدوله نیز از این قاعده مستثنی نیست.
البته باید بدانید که هرس کردن این گل پیچ، بسته به نوع گونه و سن و سال گیاه متفاوت خواهد بود.
در مورد نوع گونه باید گفت که نوع گلدهی گونههای مختلف پیچ امین الدوله با هم فرق میکند .
در برخی از گونهها شاخههای سال جاری گل میدهند و در برخی دیگر، شاخههای سال قبل تر.
در نتیجه بر اساس اینکه گونه گیاهیِ شما جزو کدام گروه باشد نوع هرس کردن و نگهداری از آن فرق میکند .
مثلا برای گونههایی که شاخههای سال جاری گل میدهند تنها کافیست قبل از گلدهی کمی شاخهها را کوتاه کنید و شاخههای اضافه را حذف کنید.
ولی در مورد گونههای نوع دوم باید هر سال بعد از فصل گلدهی حدود دو سوم کل شاخهها را هرس کنید.
با این کار در اوایل بهار که گیاه به گل نشست گلهای بیشتر و زیباتری تولید میکند.
هرس کردن جزو مراقبتهای اساسی گونههای مختلف پیچ امین الدوله است- تصویر گونه L.Serotina
موضوع دیگر در مورد نوع هرس کردن، به خزاندار یا همیشه سبز بودن گیاه برمیگردد.
چون بر اساس این مسئله نیز نوع هرس و دفعات آن متفاوت خواهد بود.
در مورد سن و سال گیاه هم نوعی هرس، تحت عنوان هرس جوانسازی انجام میشود.
که مقدار مشخصی از شاخهها را باقی میگذارند و بقیه گیاه را به صورت کلی قطع میکنند.
بیماریها و آفات
گفته میشود که گل پیچ امین الدوله، مقاومت خوبی در برابر بیماریها و آفات مختلف دارد.
در صورتی که در مکانهای با نور ناکافی و سایه ای باشد ممکن است در معرض بعضی بیماریهای قارچی مثل سفیدک پودری قرار بگیرد.
با این وجود حمله برخی از حشرات مثل شپشک، کنه تارعنکبوتی و شته به پیچ امین الدوله، رایج است.
انواع گیاهان گلدار
تکثیر پیچ امین الدوله
دو روش رایج در تکثیر پیچ امین الدوله کاشت قلمه و خوابانیدن شاخه است.
کاشت بذر گیاه نیز شیوه دیگر تکثیر آن است که در اولویت بعدی قرار دارد.
نکتهای که قبل از توضیح روشهای تکثیر باید به آن توجه کنید آن است که:
در کاشت گیاه در بستر خاکِ باغچه و اراضی دیگر، باید بین گیاه و قیم آن یک فاصله نزدیک به ۳۰ سانتیمتری وجود داشته باشد.
تا شاخههای گیاه رشد کافی داشته باشند و قوی باشند.
ولی در کاشت گلدانی اگر این فاصله فاصله ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر نیز باشد مناسب خواهد بود.
کاشت قلمه، یکی از رایج ترین روشهای تکثیر پیچ امین الدوله است.
تکثیر با قلمه
در این روش از شاخههای گیاه قلمههای مناسب را تهیه کنید.
برای این کار، بسته به اینکه میخواهید از شاخههای جوان و نیمه خشبی یا از شاخههای خشبی و چوبی قلمه بگیرید، زمان قلمه گیری فرق می کند.
در حالت گرفتن قلمه از شاخههای جوان، در اواخر بهار و یا در تابستان این شاخهها را به قطعات حدود ۱۰ سانتیمتری تقسیم میکنید.
این قطعات بدست آمده، همان قلمههای شما هستند که باید برگهای آنها را بکنید.
ولی هر قلمه باید تعدادی گره یا جوانه سالم داشته باشد تا بعد از کاشت، از محل گرهها رشد قلمهها شروع شود.
این نوع قلمه را هم در خاک و هم در آب میتوانید ریشه دار کنید که فرایند ریشهدار کردن چند هفته طول خواهد کشید.
بعد از کاشت قلمهها در خاک، تا رشد آنها شروع شود باید مدتی توسط یک پوشش پلاستیکی پوشش داده شوند و در آن مدت به آبیاری منظم نیاز دارند.
در مورد قلمههای چوبی نیز میتوانید از شاخههای چوبی و چند ساله در فصل استراحتِ گیاه یعنی فصل پاییز قلمه تهیه کنید.
طول این نوع قلمه باید تا حدود ۳۰ سانتیمتر باشد و آنها را عمیق در خاک بکارید به گونهای که تنها نوک آنها بیرون باشد.
بسته به گونۀ پیچ امین الدوله نحوه و زمان قلمه گیری از گیاه، متفاوت خواهد بود.
تکثیر با خوابانیدن شاخهها
در این روش، شاخههای منعطف گیاه را به سمت بستر خاک خم کنید و ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر از انتهای شاخهها را در خاک بکارید.
بقیه قسمتهای شاخه گیاه باید از خاک بیرون باشند.
در نهایت اگر قسمت خاک در محلِ بخش مدفون شده ساقه، مرطوب و مناسب باشد شاخه به تدریج از آن قسمت ریشهدار میشود.
بعدها میتوانید اتصال شاخه را با گیاه مادر قطع کنید و یک گیاه مستقل برای خود خواهید داشت که میتوانید آن را به یک مکان جدید منتقل کنید.
تکثیر با کاشت بذر
برای کاشت بذرِ گل پیچ امین الدوله، باید بذر سرما دیده گیاه را تهیه کنید که مدتی را در دمای نزدیک به دمای یخچال نگهداری شده باشد.
سپس بذرها را در فصل بهار در خاک مناسب بکارید.
جوانه زنی بذر ها چندین هفته طول می کشد و باید کاملا صبور باشید تا در نهایت جوانه میزنند.
در این مدت هم باید به اندازه درست خاک را آبیاری کنید و باید دمای بستر کاشت بذرها دمایی نزدیک به دمای اتاق باشد.
گونههای گل پیچ امین الدوله
گل پیچ امین الدوله تنها یک گونه نیست بلکه چندین گونه متنوع و زیبا دارد که مشهورترین گونههای این گل پیچ به شرح زیر هستند:
پیچ امین الدوله پریکلی منیوم L.periclymenium
پیچ امین الدوله کاپری فولیوم L.caprifolium
پیچ امین الدوله ژاپنی L.japonica
پیچ امین الدوله رتیکولاتا L.Reticulata
پیچ امین الدوله بلژیکا L.belgica
پیچ امین الدوله سرو تینا L.Serotina
پیچ امین الدوله چینی L.chinensis
پیچ امین الدوله ژاپنی L.japonica یکی از گونههای پرطرفدار این گل پیچ است.
گونههای نامبرده بالا خصوصیات متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند.
مثلا گونه رتیکولاتا را اراضی پرشیب میکارند تا سبب حفاظت از خاک در برابر فرسایش و رانش زمین شود.
از گونه L.japonica به دلیل مقاومت به سرما در مناطق سردسیر تر استفاده میشود.
گونه Serotina به واسطه انواع دو رگه اش معروف است که گلهای زیبایی به رنگهای زرد ارغوانی و یا زرد پرتقالی تولید میکنند و برخی از آنها همیشه سبز هم هستند.
ممنون از شما که مثل همیشه همراه ما بودید.💛
امیدواریم مطالب فوق براتون مفید بوده باشه.
تا مقاله بعدی، خدانگهدار.
2 دیدگاه در “شرایط مطلوب برای پرورش گل پیچ امین الدوله”
گیاه من تقریباً یک ساله است و در گلدان کوچکی است، چه زمانی میتوانم گلدانش رو عوض کنم؟
سلام یاس من ۵ ساله ااست و خیلی بلند ودارای تنه خشک و زشتی است میتوانم از فصله ۱/۵ متری از سطح خاک ان کلا هرس کنم .ایا بعد از قطع کلی بالای ان وماندن ۱/۵متری ار ان از سطح زمین دوباره برگ و گل خواهد داشت از جوابتان متشکرم.