شرایط مطلوب برای پرورش گل ساعتی

گل ساعتی، گیاهی با ساقه های بالا رونده و جزو گیاهان دارویی و  زینتی بسیار زیباست.

نام انگلیسی گل ساعتی «passion flower» است و شامل چندین گونه است که همگی از خانواده «Passifloraceae»  هستند.

در میان گونه‌های این خانواده، گونه P. insernata شهرت زیادی دارد و از گذشته‌های دور در ایران نیز کشت می‌شده است.

گل پیچ ساعتی به صورت طبیعی، بومی مناطق استوایی آمریکا و آفریقا بوده است.

نام‌های دیگر گل پیچ ساعتی در زبان فارسی عبارتند از انگور شور و انگور آلویی.

گیاه گل ساعتی به واسطه گل‌های زیبایش شهرت دارد.

خرید انواع گیاهان گلدار

محصولات بیشتر

خصوصیات ظاهری گل ساعتی

همانطور که از اسم آن مشخص است جزو گیاهان گلدار است البته شکل ساعتی گل‌هایش سبب این نوع نامگذاری شده است.

گل پیچ ساعتی  بوته‌های بلند و رشد سریعی دارد.

گل‌ها در این گیاه می‌توانند  به رنگ‌های مختلفی همچون ارغوانی، قرمز، آبی و بنفش دیده شوند.

برگ‌ها در اغلب گونه‌های گل پیچ ساعتی، متصل به هم، متناوب، بیضی شکل و همیشه سبزند، دمبرگ دارند.

و پوشیده از کرک‌های ریز هستند که البته سطح زیر برگ‌ها کرک‌های بیشتری دارد.

ساقه‌های گیاه، ابتدا زاویه دارند ولی پس از مدتی گردتر می‌شوند و رنگ خاکستری با پوست شیار دار به خود می‌گیرند.

ترکیبات دارویی گل ساعتی

در بخش‌های مختلف گیاه همچون گل، میوه و برگ ها  مواد و ترکیبات شیمیایی متفاوتی وجود دارند که خاصیت دارویی دارند.

از جمله در میوۀ گل ساعتی، اسید سیتریک، مالتول و اتل مالتول وجود دارد.

در برگ و میوۀ گل ساعتی، یک ماده دارویی به نام پاسیفلور وجود دارد.

اسید سیانیدریک، فلاونوئید و آلکالوئیدها نیز در مقادیر قابل ملاحظه ای در گیاه گل ساعتی وجود دارند.

همه این ترکیبات نامبرده خواص دارویی دارند.

خواص دارویی گل ساعتی

گفته می‌شود که مصرف داروییِ گل ساعتی با دیگر گیاهان دارویی، همچون سنبل الطیب و یا بابونه آلمانی میتواند بسیار سودبخش باشند.

و به تنهایی نیز چندین فایده برای سلامتی دارد از جمله:

خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی

گل ساعتی، چندین ترکیب آنتی اکسیدان دارد.

از جمله ویتکسین، کوستین، روتین و … که این مواد، بدن را در برابر آسیب رادیکال های آزاد حفظ می‌کنند.

به علاوه ترکیبات موجود در گل ساعتی، تا حد زیادی از بروز بسیاری از انواع التهابات می کاهند.

چون ترشح آنزیم های مسبب این التهابات را کنترل می‌کنند.

درمان افسردگی و اضطراب

گفته می‌شود که ترکیبات آلکالوئیدی موجود در گل ساعتی بر انتقال دهنده های عصبی مغز اثر می‌گذارند.

و از این طریق مشکلاتی همچون افسردگی، حملات پانیک، هیجان و  استرس را کنترل می‌کنند.

مصرف دمنوش و چاییِ گل ساعتی خواص زیادی برای سلامتی انسان دارد.

گل ساعتی یک گیاه آرام بخش

شواهد نشان می‌دهد که مصرف دارویی گل ساعتی، مانند یک مسکن قوی عمل می‌کند و دردهای مختلف بدن را کاهش می‌دهد.

به رفع تنش عضلات کمک می‌کند و  برای اصلاح وضعیت خواب و درمان بی خوابی نیز بسیار موثر است.

دیگر خواص دارویی گل ساعتی

گل ساعتی همچنین خاصیت ضد آلرژیک، کنترل کنندگی قند خون و کاهش دهندگی علائم یائسگی دارد.

در بهبود عملکرد مغز و اعصاب در بیماران آلزایمری موثر است.

و خواص ضد سرطانی آن نیز برای انواع سرطانهای کبد، سینه، روده بزرگ، پروستات، تخمدان  و معده اثبات شده است.

شرایط مطلوب برای نگهداری گل ساعتی

نور و دما

گل پیچ ساعتی گیاهی گرما دوست است و به آفتاب و گرمای زیادی نیاز دارد.

پس در اقلیم‌های آفتابی و نیمه آفتابی، بیشتر رشد می‌کند و دماهای نزدیک یا زیر صفر را تحمل نمی‌کند.

اگر گیاه در سایه باشد گلدهی آن دچار افت می‌شود و همچنین ترکیبات دارویی موجود در گیاه هم کاهش می‌یابند و رشد رویشی گیاه بیشتر می شود.

به دلیل اینکه بیشترِ زیبایی گیاه مربوط به گل‌های آن است از نظر زیبایی و تزئینی نیز گیاه دچار اُفت خواهد شد.

با توجه به نور دوست بودنِ گیاه، حتی در نواحی ای که آب و هوا برای رشد و پرورش گیاه مساعد است بر روی دیوارهای جنوبی خانه ها رشد می‌کند.

نکته دیگر در مورد گیاه مذکور این است که برای رشد و گلدهی گیاه، نور صبحگاهی اهمیت بیشتری نسبت به نور عصرگاهی دارد.

اگر گیاه یک تابستان گرم را پشت سر بگذارد میوه نیز خواهد داد در غیر این صورت احتمال میوه دادن گیاه ضعیف خواهد بود.

گل پیچ ساعتی یگ گیاه گرمادوست است و به نور زیادی برای گلدهی نیاز دارد.

کوددهی و خاک مناسب

باید در طول سال برای حفظ قدرت رشد گیاه، دو تا سه بار به خاک کود افزوده شود.

خاک مناسب برای رشد گل پیچ ساعتی، می‌تواند هر نوع خاکی باشد از جمله:

خاک معمولی باغچه یا مخلوطی از ماسه، پیت ماس و خاک معمولی.

ولی در هر صورت، بهتر است خاک زهکشی مناسبی داشته باشد.

از نظر اسیدیته نیز گل پیچ ساعتی، بیشتر تمایل به خاک‌هایی دارد که در دامنه اسیدی ضعیف تا قلیایی ضعیف باشند.

و کمتر تمایل به خاک‌های با  Phخیلی بالا یا خیلی پایین دارد.

میزان غنای خاک نیز بر گلدهی گیاه تاثیر دارد به همین دلیل، گاها نیاز است که کودهای مایع نیز به خاک افزوده شود.

در برخی موارد برگ‌های گیاه ریز باقی می‌مانند.

این مورد نیز یکی از علایمی است که خبر از نیاز به تقویت بیشتر خاک با کودهای مایع دارد.

خرید انواع کود

محصولات بیشتر

آبیاری به گل ساعتی

گیاه، در مراحل مختلف رشد خود نباید کم آبی ببیند.

چون علاوه بر رشد گیاه، گلدهی آن نیز تا حدود زیادی به آب کافی نیاز دارد.

ولی در زمستان باید صبر کنید تا خاک خشک شود بعد آن را آبیاری کنید.

چونکه آبیاری زیاد در زمستان، یکی از دلایل از بین رفتن ریشه ها و خشک شدن گیاه خواهد بود.

پس باید به نحوه آبیاری با توجه به فصل دقت کنید.

هرس کردن

گل ساعتی را اگر در فضای باز بکارید با توجه به اینکه فضای بیشتر برای رشد خواهد داشت کمتر نیاز به هرس کردن دارد.

اگر هر دو سال یکبار این کار را انجام دهید، کفایت می‌کنید.

ولی با توجه به اینکه برخی افراد از این گل در فضاهای داخلی استفاده می‌کنند گیاه نیاز به هرس کردن پیدا خواهد کرد.

چون گیاه همانطور که گفتیم یک گیاه رونده است و از درو دیوار محیط داخلی بالا می‌رود،

برای اینکه به شکل دلخواه درآید باید آن را هرس کنید.

در غیر این صورت بخش زیادی از فضای داخلی را اشغال خواهد کرد.

هرس کردن گل پیچ ساعتی، برای این گیاه مفید خواهد بود.

برای مشاهده موارد بیشتر، کلیک کنید. 🙂

تکثیر گل ساعتی

به دو روش کاشتِ بذر یا کاشت قلمه، می‌توان گل ساعتی را تکثیر کرد و در هر دو روش باید اوایل بهار، اقدام شود.

بذر گل کاغذی به دلیل محکم بودن غلاف بیرونی آن، قبل از کاشت باید در آب خیسانده شود

تکثیر با قلمه

گفته می‌شود که تکثیر گل ساعتی با قلمه بسیار آسان و جزو روش های رایج تکثیر این گیاه است؛

برای این کار شاخه‌های جوان گیاه را ببرید و برگ‌های اضافه آن‌ها را جدا کنید.

نیاز نیست ساقه‌هایی که به عنوان قلمه از گیاه مادر جدا می‌کنید زیاد طویل باشند.

و طول حدود ۱۰ سانتی‌متر برای هر قلمه کافی خواهد بود.

بهتر است قبل از کاشت برای ریشه‌دار شدن بهتر و سریع‌تر قلمه‌های گل ساعتی، انتهای قلمه ها را به پودرهای هورمونی مخصوصِ ریشه زایی آغشته کنید.

سپس قلمه‌ها را در گلدان هایی با خاک مناسب و حاوی کمپوست بکارید.

روی گلدان‌ها را هم باید با یک پلاستیک شفاف بپوشانید و ریشه دار شدن قلمه ها حدود یک ماه طول می‌کشد.

در این مدت باید پلاستیک را روی گلدان ها نگه دارید.

اگر از پودرهای محرک ریشه زایی استفاده نشود ریشه دار شدن ممکن است ۳ ماه طول بکشد.

دمای گلدان ها نیز باید در حدود ۱۸ درجه باشد.

و برای آبیاری گلدان‌ها هم بهتر است تا زمانی که قلمه‌ها ریشه‌دار نشده اند از آب پاش استفاده کنید.

بعد از رشد قلمه‌ها باید در عین حال که از آبیاری بی رویه خود داری می‌کنید مانع از کم آب شدن خاک گلدان و گیاه شوید.

تکثیر با بذر

برای تکثیر گل ساعتی با استفاده از بذر، باید از بذرهایی استفاده کنید که در حدود ۶ ماه در دماهای صفر تا ۵ درجه انبارداری شده اند.

در غیر این صورت، بذر ها قدرت جوانه زنی نخواهند داشت.

سرما قدرت و  درصد جوانه زنی بذر ها را افزایش می‌دهد و اهمیت زیادی در این موضوع خواهد داشت.

پس اگر تمایل به کاشت بذر گل ساعتی دارید  بهتر است بذر آماده آن را خریداری کنید.

جوانه زدن بذر گل ساعتی زمانبر است و به صبر و حوصله کافی نیاز دارد.

قبل از کاشت بذرها باید آن‌ها را به مدت یک شبانه روز در آب بخیسانید و بعد از آن در خاک مناسب آن‌ها را بکارید.

فاصله کاشت بذرها نیز بهتر است بین دو الی ۶ سانتی‌متر باشد.

و نباید زیاد بذرها را متراکم و در عمق خاک بکارید چون با این کار درصد جوانه زنی بذرها کاهش خواهد یافت.

بعد از جوانه زنی بذرها و رسیدن به یک ارتفاع مطلوب می‌توانید آن‌ها را از بستر اولیه کاشت خارج کنید.

و به صورت مجزا در گلدان‌های جدا از هم بکارید تا فضا و خاک بیشتری برای رشد هر گیاه را برای آن فراهم کنید.

انواع گلدان خالی

محصولات بیشتر

چند گونه پرطرفدار از خانواده گل ساعتی

گل ساعتی سرخ (Passiflora Kermesina)

گل های قرمز متمایل به بنفش دارد.

گل ساعتی چهار گوشه (Passiflora Quadrangularis)

ساقه های چهار گوشه و گل‌هایش ارغوانی رنگ دارد.

گل ساعت بالدار (Passiflora Alata)

دارای ساقه های چهار گوشۀ بالدار و گل‌های سرخ مایل به ارغوانی است.

گل ساعتی خوشه ای (Passiflora Racemosa)

با گل‌های قرمز و خوشه ای

گل ساعت شنجرفی(Passiflora Incarnata)

دارای گل‌های قرمز کم رنگ

گل ساعت نخلی(Passiflora Palmata)

پدارای گل‌های کم رنگ و به تعداد زیاد

گل ساعت خوراکی (Passiflora Edulis)

دارای میوه‌های خوراکی و حبه‌ای شکل  می‌باشد و برگ‌هایش  شفاف است.

مبارزه با آفات گل ساعتی

یکی از آفات پیچک ساعتی، قارچی موسوم به «بوتری تیس» است.

که برای مبارزه با آن باید گیاه را به یک مکان گرم‌تر انتقال دهید و به علاوه از سم قارچ کش استفاده کنید.

گاها لکه‌های پنبه‌ای شکلی روی برگ‌های گیاه ظاهر می‌شوند یا اینکه برگ‌ها بد شکل و چسبناک می‌شوند.

این اتفاقات نیز به دلیل حمله انواعی از حشرات به برگ‌ها رخ می‌دهد.

که با پاشیدن دوره ایِ حشره کش به برگ های گیاه، این مشکلات قابل رفع شدن هستند.

سم پاشی های دوره ای، یکی از اقداماتی است که در پرورش گل ساعتی باید به آن توجه شود.

چند نکته دیگر در مورد پرورش گل ساعتی

برای محافظت بیشترِ گیاه در برابر سرمای زمستانه خصوصا محافظت از ریشه‌ها می‌توان از کود پوسیده دامی استفاده کرد.

توصیه می‌شود اگر گیاه در یک مکان سایه ای و خنک قرار دارد به صورت ناگهانی آن را به یک مکان گرم و پر نور نبرید!

و این کار را به آهستگی و به تدریج انجام دهید تا گیاه بهتر با شرایط جدید خود را سازگار کند.

با توجه به اینکه بذرهای گیاه، دیر جوانه می زنند و باید خیسانده شوند.

گاهی برخی افراد به جای خیساندن بذرها در آب، از آبمیوه استفاده می‌کنند.

و عقیده دارند که با اینکار غلاف روی برگ ها زودتر نرم و تجزیه شده و درصد بالاتری از بذرها جوانه خواهند زد.

ممنون از شما که مثل همیشه همراه ما بودید.

امیدواریم مطالب فوق براتون مفید بوده‌ باشه.

جهت پرسش در رابطه با مشکل گیاهتان و اطلاع از راه‌های درمان آن، اینجا کلیک کنید و با کارشناس متخصص گل و گیاه ارتباط برقرار کنید.

تا مقاله بعدی، خدانگهدار.

جهت بازدید از صفحه کافه گلدون در اینستاگرام، کلیک کنید. 🙂