شرایط مطلوب برای پرورش و مراقبت های لازم از گیاه زیتون

زیتون در ابتدا به صورت وحشی در طبیعت می‌روییده.

ولی در گذشته‌های دور تبدیل به یک گیاه پرورشی شده و از آن زمان تاکنون مورد استفاده انسان است.

در اکثر کتب آسمانی و متون اساطیریِ آسیایی اروپایی از زیتون نام برده شده است.

شاید به این دلیل که منطقه پراکنش این گیاه در مناطقی بوده است که اکثر وقایع مذهبی و تاریخی مهم در آن‌ها رخ داده است.

این گیاه هم در گذشته و هم امروز نمادی برای وفور نعمت و صلح بوده است.

به طوری که در پرچم سازمان ملل از خوشه زیتون استفاده شده است.

اگر چه میوه این گیاه در صورت طعم دار کردن آن بسیار خوشمزه و محبوب است، ولی شاید بیشتر شهرت آن به دلیل روغنی باشد که از میوه‌اش حاصل می‌شود.

در برخی کشورها روغن زیتون بخش بزرگی از درآمد صادرات محصولات کشاورزی را به خود اختصاص می‌دهد.

انواع دراسنا

محصولات بیشتر

روغن زیتون موارد متعدد استفاده دارویی و خوراکی دارد و یکی از معروف‌ترین انواع روغن است.

که برای پخت و پز و آشپزی توصیه می‌شود.

البته روغن زیتونِ مرغوب از انواع دیگر روغن مورد استفاده برای آشپزی گران‌تراست.

ولی به هر حال مشکلاتی را که روغن‌های خوراکی دیگر برای سلامتی انسان ایجاد می‌کنند ندارد و سالم‌تر است.

از جمله اینکه کلسترول و چربی‌های غیر اشباع موجود در روغن زیتون پایین‌تر از دیگر روغن‌های خوراکیست.

گیاه‌شناسی زیتون

نام علمی زیتون «Olea europaea» و از خانواده «Oleaceae» است.

این خانواده چندین جنس دارد که زیتون از جنس Olea می‌باشد.

در بین گونه‌های این جنس تنها میوه گونه Olea europaea خوراکیست.

پس تمامی زیتون‌هایی که در بازار میبینید متعلق به این گونه هستند.

یک گیاه درختی همیشه سبز استو برگ‌های آن به صورت متقابل و به رنگ سبز تیره هستند.

و سطح زیرین برگ‌ها کرک‌های نقره‌ای رنگی تولید می‌کند و به همین دلیل سطح زیر برگ‌ها به رنگ نقره‌ای است.

گل‌های آن دیرتر از دیگر گیاهان شکوفهمی‌زنند.

میوه نیز یک میوه گوشتی و هسته دار است که در واریته‌های مختلف به اشکال بیضی شکل، کروی، گلوله‌ای و امثال این‌ها دیده می‌شود.

شرایط نگهداری گیاه زیتون

آب و هوا،دما ونور مناسب

زیتون از نظر دما و آب و هوایی، یک گیاه گرمادوست است.

و در مناطق گرمسیری و بدور از یخبندان‌های زمستانهقابل پرورش و رشد است.

از نظر نور آفتاب نیز گیاه به نور کافی و مستقیم خورشیدنیاز دارد.

تا خوب رشد کند و محصول مرغوب و کافی تولید کند.

گیاه زیتون در مناطق گرمسیری به آسانی قابل پرورش است

سرما، چه در مراحل اولیه رشد و چه در زمانی که گیاه تبدیل به درخت بالغ شده است می‌تواند برای گیاه مضر باشد.

در حالتی که درخت زیتون در معرض دماهای پایین قرار می‌گیرد پوست درخت در اثر سرما ترک می‌خورد و سپس در محل آسیب دیدگی گره‌هایی ایجاد می‌شود.

این گره‌ها مانند یک مشکل و عارضه در درخت، شکل می‌گیرند و در نهایت می‌توانند درخت را به کلی خشک کنند.

خاک مناسب

اگر چه گفته می‌شود زیتون در اکثر خاک‌ها رشد می‌کند ولی این گیاه، خاک‌های سبک و با زهکشی مناسب را ترجیح می‌دهد.

از نظر اسیدیته نیز خاک ایده‌آل برای آن خاک با اسیدیته نزدیک به ۷ تا ۸ است.

آرایش ریشه‌های گیاه، بسته به میزان زهکشی و سنگینی خاک تغییر می‌کند.

و هر چه خاک سبک‌تر باشد ریشه‌ها بیشتر در عمق خاک فرو می‌روند.

ولی در خاک‌های سنگین، ریشه‌ها بیشتر سطحی هستند.

آبیاری و رطوبت

گیاه زیتون، هم به صورت کشت آبی و هم دیمی پرورش داده می‌شود.

و اگر چه گیاهی مقاوم به خشکی و کم آبی است ولی میزان آبدهی بسته به نوع واریته کاشته شده بر مرغوبیت و میزان محصول آن موثر خواهد بود.

البته زیتون با رطوبت زیاد میانه خوبی ندارد.

و اگر در خاک‌های همجوار با دریا یا خاک‌هایی که پیوسته مرطوب هستند کاشته شود بیشتر از مناطق دیگر مستعد حمله آفات قارچی خواهد بود.

آبیاری مناسب، کیفیت و میزان محصول باغ های زیتون را ارتقا می‌بخشد

رطوبت بالای هوا مثلا هوای شرجی یا مه آلود نیز برای گلدهیگیاه مشکل ایجاد می‌کند و آن را کاهش می‌دهد.

بارندگیزیاد نیز همین تاثیر را بر زیتون دارد و گلدهی و در نتیجه محصول نهایی گیاه را کاهش می‌دهد، چون گرده افشانی زیتون را دچار مشکل میکند.

البته اگر کم آبی و خشکی خاک از حد معمول بیشتر باشد، میوه‌ها شروع به ریزش می‌کنند.

کوددهی

زیتون تا حدودی نیاز به تقویت خاک دارد و این کار بر درجه کیفیت و میزان محصول، موثر خواهد بود.

یکی از کودهای رایج مورد استفاده برای آن، کود ازته است.

البته کودهای سبز یا کود دامی نیز برای رشد و تقویت خاک زیر کشت این گیاه مفید هستند.

هرس کردن

هرس کردن در مراحل مختلف رشد گیاه زیتون باید انجام شود.

چون گیاه به صورت طبیعی و بدون هرس نمی‌تواند شکل مناسبی به خود بگیرد.

هرس کردن منظم برای درختان زیتون مفید است

درختان زیتون با هرس کردن مدت بیشتری عمر خواهند کرد و بیشتر دوام می‌آورند و همچنین هرس کردن ارتباط مستقیمی با میزان محصول دارد.

و با این کار می‌توان بخشی از انرژی گیاه را که صرف تغذیه شاخه‌های اضافی و زائد می‌شود روی تولید هرچه بیشتر محصول متمرکز کرد و محصول بهتر و بیشتری از هر درخت بدست آورد.

انواع گیاهان آپارتمانی

محصولات بیشتر

جهت پرسش در رابطه با مشکل گیاهتان و اطلاع از راه‌های درمان آن، اینجا کلیک کنید و با کارشناس متخصص گل و گیاه ارتباط برقرار کنید.

روش‌های تکثیر و ازدیاد

تکثیر زیتون به روش‌های مختلفی قابل انجام است و این روش‌ها تنوع نسبتا زیادی دارد از جمله:

تکثیر با بذر، قلمه، پیوند، پاجوش و تکثیر رویشی با خوابانیدن شاخه‌ها

ازدیاد با بذر

بذر زیتون، همان هسته داخل میوه آن است.

که با کاشت این هسته‌ها می‌توانید به گیاهان جوان زیتون دست یابید.

ولی باید بدانید چه نوع هسته‌ای می‌کارید چون هر هسته‌ای مناسب کاشتن نیست.

هستۀ مناسب کاشت از میوه‌های رسیده و سبز رنگ زیتون حاصل می‌شود.

و باید این میوه ها را در فصل مناسب که همان اوایل پاییزاست بچینید.

سپس باید هسته را به روش درست از قسمت گوشتی میوه جدا کنید.

و وقتی این کار را انجام دادید قسمت نوک تیز هسته ها را با چاقوببرید.

سپس باید هسته‌ها را به مدت ۲۴ ساعت در یک ظرف آببخیسانید.

و سپس نوبت به کاشت هسته‌ها در خاک می‌رسد و همان طور که گفته شد بهتر است خاک، سبک و غنی شده باشد.

و بذر‌ها را نباید زیاد عمیق بکارید و در مرحله جوانه زنی، نباید بذر‌ها در معرض نور مستقیم خورشیدباشند.

ازدیاد با پیوند زدن

در این نوع ازدیاد، گیاهان جوان حاصل از کاشت بذر زیتون را با شاخه‌های جوانی که از گیاه مادر بدست آمده‌اند پیوند می‌زنند.

و با این کار خصوصیات واریته مرغوب را در گیاهان جوانِ حاصل از بذر، ایجاد می‌کنند.

ازدیاد با کاشت قلمه

این روش برای کاشت زیتون بسیار رایج است.

چون در مقیاس‌های بزرگ و مزرعه‌ای نیز قابل استفاده است.

این روش ازدیاد به دو صورت قابل انجام است:روش خشبی و روش نیمه خشبی

در روش خشبی، قسمت‌هایی از شاخه‌های چند سالۀ گیاه را بریده و در فصل زمستاندر خاکی مرطوبو ماسه‌ای می‌کارند.

و این قلمه‌ها تا فصل بهار، ریشه‌دار می‌شوند و می‌توان آن‌ها را در بستر اصلی خاک کاشت.

در روش نیمه خشبی از شاخه‌های جوان‌تر گیاه استفاده می‌شود و در فصل بهار این قلمه‌ها تهیه می‌شوند.

برای ریشه‌دار کردن قلمه‌ها در روش نیمه خشبی از هورمون‌های مخصوص ریشه‌دار کردن استفاده می‌شود.

که کار را برای افراد آسان‌تر خواهند کرد.

این روش برای مقیاس‌های تکثیر بزرگ و تجاری استفاده می‌شود.

ازدیاد با پاجوش

درختان زیتون در اطراف تنه خود گیاهان جوان جدیدی از ریشه‌های سطحی خود تولید می‌کنند که پاجوش نام دارند.

می‌توان پاجوش‌ها را اطراف تنه درخت جدا کرد و در گلدان کاشت تا ریشه‌دار شوند و از این طریق یک گیاه جدید زیتون خواهید داشت.

که می‌توانید آن را در هر کجا که تمایل دارید بکارید.

ازدیاد با خوابانیدن شاخه‌ها

یک روش دیگر برای ازدیاد، خم کردن و خوابانیدن شاخه‎‎‌های نزدیک به زمینِ گیاه و قرار دادن انتهای آن‌ها در خاک است.

با این کار شاخۀ گیاه در خاک ریشه خواهد زد و سپس می‌توانید انتهایی از شاخه را که به گیاه مادر متصل است قطع کنید.

و در این حالت یک گیاه مستقل و جدید خواهید داشت که به تدریج تبدیل به یک درخت جدید زیتون خواهد شد.

برداشت محصول

برداشت محصول زیتون بسته به هدفی که از تولید آن دنبال می‌شود ممکن است به تعویق بیفتد.

یعنی اگر هدف، بدست آوردن میوه رسیده باشد وقتی که میوه‌ها از رنگ سبز، کمی به زردی می‌گرایند آماده برداشت هستند.

ولی اگر هدف نهایی، گرفتن روغن باشد باید صبر کرد تا میوه‌ها به حدی برسند که سیاه شوند.

در این صورت میوه‌ها میزان روغن بیشتری خواهند داشت و برای روغن گیری مناسب‌تر خواهند بود.

بیماری‌ها و آفات

احتمال حمله برخی بیماری‌ها و آفات به گیاه زیتون وجود دارد که این‌ها سلامت گیاه یا محصول حاصله را به خطر می‌اندازند.

از جمله بیماری‌های رایج و شناخته شده این گیاه می‌توان پژمردگی ورتیسیلیومی، بیماری لکه طاووسی، بیماری پوسیدگی قلمه و نهال زیتون را نام برد.

از جمله آفات گیاه زیتون نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

شپشک سیاه، پروانه جوانه خوار، کنه گالی ، مگس میوه زیتون

علاوه بر شیوه‌های رایج مبارزه با آفات و بیماری‌های گیاهی همچون سمپاشی و … که در مورد گیاه زیتون نیز به کار برده می‌شود،

استفاده از نهال مرغوب و سالم، یکی از موثرترین روش‌های جلوگیری کننده از بروز مشکلات آفات و بیماری‌ها در گیاه نامبرده خواهد بود.

چون هرچه گیاه سالم‌تر باشد میزان حمله و خسارات آفات به آن کمتر خواهد بود.

جهت پرسش در رابطه با مشکل گیاهتان و اطلاع از راه‌های درمان آن، اینجا کلیک کنید و با کارشناس متخصص گل و گیاه ارتباط برقرار کنید.

ممنون از شما که مثل همیشه همراه ما بودید.

امیدواریم مطالب فوق براتون مفید بوده‌ باشه.

تا مقاله بعدی، خدانگهدار.

جهت بازدید از صفحه کافه گلدون در اینستاگرام، کلیک کنید. 🙂